اگر می‌خواهید خوب صحبت کنید و فن بیانتان قدرتمند باشد، یکی از مهم‌ترین فاکتورها، «لحن مناسب» است. مدرسین فن بیان معتقدند لحن، می‌تواند حتی مهم‌ترین فاکتور باشد! لحن؛ احساسِ گوینده سخن است که بر محتوای کلامش دلنشینی و زیبایی دو چندان می‌بخشد.

در این قسمت از «یک سوال از بیشتر از یک» یکی از کاربران عزیز از ما درخواست کرده بود:

پاسخ میثم مقدم، یکی از مدرسین فن بیان و سخنرانی در مجموعه بیشتر از یک نفر را گوش کنید و سپس در ادامه مقاله، این تمرینات لحن در فن بیان را بخوانید و انجام بدهید!

دانلود همین فایل صوتی

چرا داشتن یک لحن زیبان در فن بیان، ضروری است؟

اگر کسی بتواند به یک لحن درست و دقیق و صحیح در فن بیان دست پیدا کند به این معنا است که قابلیت پیاده سازی بسیاری از تکنیک های فن بیان را در سخنرانی و سخنوری خود دارد. لحن شما، در ذهن مخاطب، تصویرسازی می‌کند.  اگر نتوانید با کلمات و جملات صحبت کردن خود، برای مخاطبان تصویر بسازید، انتظار نداشته باشید کلامتان تاثیرگذار و قدرتمند باشد!

لحن در فن بیان و حرف زدن، در حقیقت یک دستگاه است که «تصویر منطقی سخنران» را به «تصویر منطقی مخاطب» تبدیل می‌کند. بنابارین اگر کسی در سخنان خود نتواند با کلام و گفتار خود، تصویری شفاف برای مخاطبین خود بسازد، ارتباط خود را با مخاطب از دست می دهد. هر قدر در تبدیل تصویر منطقی خودتان به تصویر منطقی مخاطب قوی‌تر عمل کنید، سخنران حرفه‌ای تری هستید.

انواع لحن در فن بیان

لحن های مختلف و متفاوتی موقع صحبت کردن و سخنرانی وجود دارد. از جمله مهم‌ترین این لحن‌ها عبارتند از:

انواع لحن در صحبت کردن:

◾️ لحن خشن در فن بیان

◾️ لحن تمسخر کننده و طعنه آمیز در فن بیان

◾️ لحن صحبت یکنواخت (پوکر فیس) در فن بیان

◾️ لحن سوالی طلبکارانه در فن بیان

◾️ لحن تعجبی در فن بیان

◾️ لحن محترمانه در فن بیان

◾️ لحن خشن

در این لحن فن بیان، لحن به صورت خشن است و معمولا افراد بعد از شنیدن این لحن صدا حالت تدافعی به خود می‌گیرند. سرعت صحبت کردن این افراد بالا و تند است! (مثل لحن کسانی که در حال دعوا کردن هستند)

◾️ لحن تمسخر کننده و طعنه آمیز

این لحن حالت دو پهلو دارد، با اینکه جملاتی مثبت هستند، اما لحن طعنه آمیز باعث می‌شود اثر آن جمله مثبت به کلی از بین برود و حالت تمسخر پیدا کند! مثل: «می‌بینم که خیلی زبونت باز شده!» و یا «می‌بینم که بلبل زبون شدی‌!» «می‌بینم که ماشین مدل بالا سوار شدی! خبریه؟»

◾️ لحن صحبت یکنواخت

یکی از عواملی که اطرافیان به صحبت های ما گوش نمی‌دهند، همین لحن صحبت یکنواخت است. سخنران‌ها باید حواسشان باشد لحن حرف‌هایشان به یکنواختی و خسته کننده بودن نرسد.

◾️ لحن سوالی طلبکارانه

موقعی که لحن سوالی داریم باید حواسمان باشد سوال را طوری بیان نکنیم که حس طلبکارانه یا عصبانیت داشته باشد! معمولاً در این لحن، جملات با چرا شروع می‌شوند. مثل: «چرا کاری که گفتم رو انجام ندادی؟» و یا «چرا همیشه سعی می‌کنی لج منو دربیاری؟» 

◾️ لحن تعجبی یا هیجان انگیز

در این لحن هم چیزی که از صحبت و لحنِ ما برداشت می‌شود، حیرت و تعجب است! 

برای دادن خبرهای جالب یا گفتن چیزهای غیرمنتظره هم به کار می‌رود. مثل: «می‌دونی دیروز چه اتفاقی توی محوطه دانشگاه افتاده؟» یا «خبر داری محمدرضا از هنگامه خواستگاری کرده؟!»

◾️ لحن محترمانه

لحن محترمانه، از کلامی محترمانه ناشی می‌شود. درست مقابل لحن خشن، لحن محترمانه قرار دارد. در واقع خیلی اوقات، آدم‌ها چون لحن محترمانه را به کار نمی‌برند، لحن صحبت‌هایشان خشن انگاشته می‌شود..

◾️ لحن ناراحت

معمولاً اخبار منفی یا خبرهایی که ممکن است آزاردهنده باشند، با این لحن داده می‌شوند. (مثل وقتی صدمه دیدن یا مرگ کسی را می‌خواهید به او خبر بدهید)

بیشتر در مورد لحن سخنرانی و فن بیان در اینجا بخوانید: 

چطور لحن مناسبی داشته باشیم؟

و در دوره رایگان و جدید «فن بیان و سخنرانی» شرکت کنید:

تمرینات لحن در فن بیان

اما بعد از شناخت لحن در سخنرانی و فن بیان و دیدن انواع آن بیایید به سراغ چند تمرین جالب برای لحن در فن بیان برویم. موافق هستید؟

 تمرین لحن در فن بیان اول: قصه بگو!

 قصه تعریف کردن برای بچه‌ها یکی از تمرین های خوب برای بیان قوی تر است. وقتی برای بچه‌ها قصه می‌گوییم، گویا لحن خودمانی تری به کار می‌بریم، با لحن‌مان بازی می‌کنیم و کاری می‌کنیم که بچه، کاملاً به قصه ما سفر کند و محتوای داستان را کاملاض درک کند. در حین قصه‌گویی تلاش کنید از لحن و احساس مناسب در کلام استفاده کنید.

پیشنهاد میکنم برای الگو برداری، تعدادی از قسمتها و قصه های شب بخیر کوچولو را دانلود کرده و به آنها گوش دهید. خواهید دید قصه گو، در زمانی که در مورد ترس، خشم، عجله، خوشحالی، تعجب و… صحبت میکند دقیقاً لحن گفتار و تن صدای متناسب با همان حالت را به خود می گیرد. شما هم باید همین کار را انجام دهید. در حین قصه گویی، ضبط صدا و سپس گوش دادن به آن را فراموش نکنید

 اگر بچه کوچک دارید، می‌توانید هر شب برایش قصه بگویید. این کار هم تخیل او را پرورش می‌دهد هم تمرینی برای لحن در فن بیان برای شماست! یک بازی برد برد!

 تمرین لحن در فن بیان دوم: شاهنامه خوانی

شاهنامه خوانی یک معجون عالی برای تقویت لحن در فن بیان است. معجونی که تمامی مهارت‌های فن بیان از جمله تقویت تن صدا، لحن، ادا کردن کامل کلمات، حس کلامی، زبان بدن و… را شامل میشود.

مثلاً در فیلم زیر شاهنامه خوانی را ببینید و به لحن گوینده توجه کنید. سعی کنید کلیپ‌هایدیگری دانلود کنید و ببینید. متن گفته شده را بنویسید و سعی کنید دقیقاً مانند کلیپ، آن متن را اجرا کنید. حس و انرژی کلامی را هم حتماً مدنظر قرار دهید.

 تمرین فن بیان سوم: خواندن شعر نو!

یکی از بهترین و اثرگذارترین تمرین های لحن در بیان، خواندن شعر نو است. چرا شعر نو؟ اول اینکه در قالب های قدیمی مثل غزل و قصیده، ریتم و موسیقی شعر، بر محتوا غالب می‌شود و کسانی که در ابتدا می خواهند تمرین لحن انجام دهند اسیر وزن و موسیقی شعر می‌شوند و لحن را از دست می‌دهند

شعر نو به نثر بسیار نزدیک است و به زبان گفتاری امروز ما شبیه تر! ضمن اینکه در شعر نو، فقط یک تصویر به اضافه کلام برای شما بیان می‌شود. این اشعار مانند یک قاب عکس هستند و این مخاطب است که با نگاه به این قاب عکس مفاهیم خود را بر آن سوار می کند. در مجموع می‌توانم بگویم خواندن شعر نو یکی از بهترین و اثرگذارترین تمرین های لحن بیان است.

نمونه شعر نو از نیما یوشیج:

تو را من چشم در راهم شباهنگام

که می‌گیرند در شاخ تلاجن سایه‌ها رنگ سیاهی؛

وزان دلخستگانت راست اندوهی فراهم،

تو را من چشم در راهم…

شباهنگام، در آن دم که بر جا دره‌ها چون مرده ماران خفتگانند…

در آن نوبت که بندد دست نیلوفر به پای سرو کوهی دام…

گرم یادآوری یا نه، من از یادت نمی‌کاهم،

تو را من چشم در راهم…!

 تمرین لحن در فن بیان چهارم: خاطره تعریف کنید!

خاطره گویی آن‌در تاثیرات مثبت دارد که اصلا نوعی درمان به نام «خاطره درمانی» به وجود آمده است! خاطره گویی علاوه بر تاثیرات مثبت روی سلامت روان (از جمله در مقاله تحقیقی سپیده مراد نژاد در دانشگاه آزاد اسلامی تهران)  می‌تواند به خوبی روی لحن صحبت کردن ما هم تاثیر مثبت بگذارد.

توصیه من به شما این است که اگر فعلا این توانایی را در خود نمی‌بینید که در جمع خاطره بگویید، این کار را با فیلم گرفتن از خود انجام دهید و اشکالات خود را پیدا کنید. ببینید چطور می‌توانید خاطراتی جذاب‌تر بگویید و لحن‌های مختلف را در خاطراتتان امتحان کنید. (این مقاله را هم بخوانید: چطور جذاب صحبت کنیم؟)

 تمرین لحن در فن بیان پنجم: پادکست بساز، اخبار بگو!

پروفسور آلبرت محرابیان معتقد است که تقریباً 40 درصد کلامما از طریق لحن ما منتقل می‌شود. ساخت پادکست (حتی اگر نمی‌خواهید جایی منتشر کنید و فقط در یک فولدر در گوشی یا کامپیوترتان ذخیره‌اش می‌کنید) برای لحن عالی است! (بخوانید: همه چیز در مورد پادکست + معرفی بهترین سایت و اپلیکیشن ها )

حتی اگر اصول ساخت پادکست را بلد نیستید، کافی است متنی از سطح اینترنت انتخاب و شروع به خواندن ان مثل اخبارگوها کنید! چند بار به نوع خبر گفتن اخبارگوها توجه کنید و ببینید چطور اخبار می‌گویند. آن‌گاه حرکات و لحن آن‌ها را تکرار کنید وصدایتان را ضبط کنید!

 تمرین لحن در فن بیان ششم: کلام آهنگین

یکی از بهترین تمرین‌های ایجاد لحن، کلام آهنگین است. یکی از ترانه‌های کودکانه را که خوب بلد هستید بخوانید. مثلاً ترانه «تولدت مبارک!» حالا سعی کنید صحبت‌های عادی و عامیانه خود را که در منزل انجام می‌دهید در قالب آهنگ تولدت مبارک بیان کنید.

مسلماً اولین مراحل کمی دشوار به نظر می‌رسد. لطفاً تلاش کنید و ادامه دهید. با این کار شما لحن خوبی را در صحبت‌های خود خواهید ساخت. چون ذهن شما تن بالا و پایین صدا را تجربه می‌کند.

لحن قدرتمند نیاز به فن بیان قوی دارد! 

یکی از مهم‌ترین ملزومات برای داشتن لحن قدرتمند، این است که اصلا تکنیک‌های فن بیان را بلد باشید! این دوره جدید و کاربردی و علمی را از دست ندهید:

روی تصویر کلیک کنید 

این دوره به تازگی ضبط شده، کاربردی، علمی و کامل است!