چگونه روان و شمرده صحبت کنیم؟

امام علی می‌گوید:

«سخن بگویید تا شناخته شوید؛ زیرا آدمی در زیر زبان خود پنهان است…»

بسیاری از ما در قبال حرف زدن، موضعی سیاه و سفید یا صفر و صدی داریم.

این شاید به دلیل نوع بزرگ شدن ما ایرانی‌هاست. از کودکی به ما آموخته‌اند که نباید در جمع زیاد صحبت کنیم. یا وقتی بزرگ‌تر هست، کوچک‌تر صحبت نمی‌کند.

اگرچه چنین آموزه‌هایی به دلیل یاد دادن ادب و احترام به ما بوده، اما واقعیت این است که خوب صحبت کردن و روان و شمرده حرف زدن، می‌تواند به ما این فرصت را بدهد که در جمع بزرگ‌ترها یا کسانی که فکر می‌کنیم از ما بهترند هم سخن بگوییم و بدرخشیم.

اما یکی از لازمه‌های صحبت در جمع، این است که یاد بگیریم چگونه روان و شمرده صحبت کنیم؟

در این مقاله می‌خواهیم به همین نکته بپردازیم و 8 نکته کاربردی به شما یاد بدهیم. مطمئناً اگر این 8 نکته را رعایت و برایش تمرین و تلاش کنید، طولی نمی‌کشد که خودتان هم متوجه می‌شوید بهتر و روان‌تر از قبل صحبت می‌کنید.

چگونه روان و شمرده صحبت کنیم؟

بهتر است اول گریزی کوتاه به دلایل ناموفق بودن در صحبت در جمع یا هول شدن هنگام حرف زدن زنیم.

عوامل مختلفی مثل اضطراب و استرس، اعتماد به نفس خیلی کم و ترس از صحبت در جمع و یا خجولی می‌تواند جزو عوامل ترس از حرف زدن باشد.

اما از یک نکته مطمئن باشید. ما می‌توانیم تمام این عوامل را از بین ببریم فصیح و شمرده و روان صحبت کنیم. فقط تمرین و تکرار و تلاش می‌خواهد.

فصیح بودن کلام امری ذاتی نیست. ما در هر سنی که باشیم می‌توانیم یاد بگیریم که «چگونه روان و شمرده صحبت کنیم؟ ».

این راه‌ها را امتحان کنید:

1- سری به دایره واژگان خود بزنید. آیا مختصر و مفید هستند یا خیر؟

یکی از راه‌های شمرده و روان حرف زدن، استفاده از حداقل کلمات برای رساندن حداکثر منظور است.

اینکه از واژگان پیچیده یا دایره وسیع لغات استفاده کنیم، لزوماً نشان‌دهنده فصاحت و روانی کلام ما نیست.

ضرب‌المثل «کم‌گوی و گزیده گوی چون درّ» را که شنیده‌اید؟

بنابراین یک راه خوب برای شمرده حرف زدن این است که در طی یک روز یا یک هفته، به کلاممان دقت کنیم و ببینیم از چه واژه‌هایی استفاده می‌کنیم. تلاش آگاهانه کنیم برای اینکه راحت و بی‌تکلف حرف بزنیم.

2- دایره لغات زیاد خوب است یا کم؟

بدون شک دایره لغات زیاد خوب است. اینکه کلمات و واژه‌های تازه یاد بگیرید، اصلاً بد نیست. اتفاقاً به شما کمک می‌کند در هنگام نوشتن یا حرف زدن، دستتان بازتر باشد؛ اما وقتی صحبت می‌کنید، سعی کنید از کلماتی که بیشتر ورد زبان شماست استفاده کنید.

حتماً تلاش کنید این موضوع را یاد بگیرید که در جاهای درست و به موقع از واژه‌های پیچیده یا سنگین استفاده کنید. (مثلاً وقتی طولانی حرف می‌زنید و نمی‌خواهید صحبت‌هایتان یکنواخت شود). در غیر این صورت، استفاده زیاد از لغات پیچیده، مخاطب را سردرگم و گیج می‌کند.

3- ارجاعات مفید بدهید

اینکه صحبت‌هایتان مطابق با اسناد و منابع و آمار معتبر باشد، بسیار به اعتبار حرف‌های شما اضافه خواهد کرد.

همواره سعی کنید مستند حرف بزنید تا اگر کسی با حرف‌های شما مخالفت کرد، به راحتی به منبع معتبر، ارجاعش دهید.

مثلاً سخن مشهوری از فردی مشهور بگویید. یا سخنتان را به منابع مهم مجهز کنید. به طوری که کسی جرئت رد کردن آن‌ها را نداشته باشد!

4- گزافه‌گویی نکنید

اگر به صحبت‌های خود چندین بار به دقت گوش کنید، می‌بینید که لغات اضافه، آواهای بیهوده و صداهایی که نباید باشد، زیاد است. (اصطلاحاً صداها و حرف‌های پرکننده)

مثلاً بعضی‌ها زیاد از «عهههه» استفاده می‌کنند. بعضی‌ها یک چیز را چند بار تکرار می‌کنند مثل «در واقع» و برخی دیگر دائماً تپق می‌زنند و سوتی می‌دهند.

اگر از این چیزها در سخنرانی و لحن حرف زدن شما هست، سعی کنید به مرور از بین ببریدشان. این برای روان حرف زدن گام مهمی است.

حتی اگر مکث یا سکوت کنید بهتر است از اینکه چیزهای اضافه و بیهوده در حرف‌هایتان باشد.

برای از بین بردن کلمات پرکننده می توانید از این اپلیکیشن استفاده کنید:

اپلیکیشن LikeSo به شما آموزش می‌دهد تا تکیه روی کلمات پرکننده را متوقف کنید.

اما این آپ چطور کار می‌کند؟

این برنامه سخنرانی شما را ضبط می‌کند (در موقع تمرین) و سپس یک گزارش آماری از میزان «کلمات پرکننده» ای که در سخنرانی استفاده کرده‌اید تهیه می‌کند و به شما می‌گوید چطور آنها را برطرف کنید. حتی یک بازی مکالمه دارد که شما را آموزش می‌دهد تا از استفاده از کلمات پرکننده در مکالمات روزمره را متوقف کنید.

5- کلمات را محکم و واضح ادا کنید

سخنرانان بزرگ، کلمات را واضح و بدون ابهام می‌گویند.

مخاطب شما نباید تلاش کند تا بفهمد چه گفته‌اید. به راحتی باید متوجه حرف‌های شما باشد.

برای این کار یک کتاب را بردارید، چند صفحه آن را بلندبلند بخوانید و صدای خودتان را ضبط کنید. سپس به صدای خود گوش دهید و ببینید کلمات را واضح بیان می‌کنید یا خیر.

6- کلمات ربط را بشناسید و از صفت‌ها به موقع استفاده کنید

یکی از مشکلات رایج بین اغلب کسانی که صحبت می‌کنند این است که حرف خود را در جستجوی کلمات ناتمام می‌گذارند و مکث ناگهانی‌ای در حرف‌هایشان ایجاد می‌کنند که باعث می‌شود نا آماده به نظر برسند.

برای از بین بردن این مشکل، فهرستی از کلمات ربط دهنده و صفات را از قبل در تمرین‌های خود به کار ببرید و در ذهن خود آماده داشته باشید تا در صورت فراموش کردن صحبت، از آن‌ها کمک بگیرید.

عبارت‌هایی مثل:

علاوه بر این

گذشته از این قضیه

به‌ویژه اینکه

باوجوداینکه

در خصوص این موضوع

اگرچه

درحالی‌که …

افزون بر این

و…

همچنین صفت‌ها به آهنگ بهتر و تنوع بیشتر سخنان شما کمک می‌کنند:

جذاب، زیبا، خوشایند، لذت‌بخش، دوست‌داشتنی، ناپسند، غیرمنتظره، بیزار، خوش‌ذوق، اغراق‌آمیز، مختصر و غیره.

7- نقش تمرین خیلی مهم‌تر از چیزی است که فکر می‌کنید!

یادگیری یک فرمول فیزیک، تنها چند دقیقه زمان می‌برد؛ اما اینکه یاد بگیریم کجا به کارش ببریم، هفته و ماه‌ها!

و این معجزه تمرین و تکرار را نشان می‌دهد.

میزان آمادگی با میزان موفقیت در حرف زدن یا سخنرانی کردن، نسبت مستقیم دارد.

وقتی از قبل برای سخنرانی متن آماده کرده باشید و ده‌ها بار روی آن تمرین کرده باشید، هرگز به اندازه موقعی که تمرین نداشته‌اید، مضطرب نخواهید شد.

فقط به یک نکته دقت کنید. شما نباید جملات خود را از قبل حفظ کرده باشید.

فقط تمرین و تمرین و تمرین…

پیش برنامه‌ریزی و حفظ نکنید طوری که صحبت شما مصنوعی به نظر بیاید یا کلمات مهم را فراموش کنید.

8- لرزش صدای خود را کنترل کنید

لرزش صدای شما یکی از نشانه‌هایی است که مخاطبین را به این فکر می‌اندازد که شما استرس دارید یا اعتماد به نفس کافی ندارید. در حالت خوش‌بینانه آن‌ها فکر می‌کنند شما آماده نیستید.

به مقاله زیر مراجعه کنید:

9- آرامش را تمرین کنید

همان‌طور که در مورد لرزش صدا گفتیم، اینجا هم اگر استرس و اضطراب داشته باشید، نمی‌توانید به‌درستی و با لحن درست صحبت کنید.

بنابراین یکی از راه‌های شمرده و روان صحبت کردن این است که پیش از هر اقدامی تلاش کنید آرامش خود را در هنگام صحبت در جمع حفظ کنید.

برای این کار باید چندین بار از خود فیلم بگیرید و تمرین کنید. این را به یاد داشته باشید که در بدبینانه‌ترین حالت، ممکن است سخنرانی شما خراب شود. دنیا که به پایان نمی‌رسد! پس راحت باشید و حتی اگر اتفاقات غیرمنتظره پیش آمد، هول نشوید. آن را کنترل کنید.

شما دوستان عزیز می‌توانید بسته جامع غیرحضوری را تهیه کنید:  دوره فن بیان بیشتر ازیک

10- روی اعتماد به نفس خودتان کار کنید

افرادی که با اعتماد به نفس رفتار می‌کنند، جذاب‌تر و تأثیرگذارتر به نظر می‌آیند. وقتی جسورانه و شجاعانه و محکم حرف بزنید، در نظر مخاطب گویا از آن‌ها برتر هستید. با اعتماد به نفس رفتار کنید تا سخنان شما تأثیرگذارتر شوند.

می‌توانید این مقاله را بخوانید و از تمرین‌های آن استفاده کنید:

11- در هنگام صحبت، به مخاطب توجه کنید

اگر می‌خواهیم شمرده و روان صحبت کنیم، باید بتوانیم ارتباط چشمی بهتری با مخاطب برقرار کنیم و آن‌ها را به صورت مستقیم مخاطب قرار دهیم. این کار نشان می‌دهد شما برای شخص مقابل احترام قائلید. تازه با اعتماد به نفس تر هم به نظر خواهید رسید.

12- یادداشت‌برداری لازم است؟

اگر می‌خواهید در هنگام سخنرانی روان‌تر حرف بزنید و حتی بعدازاینکه کلی تمرین کردید بازهم نگران این بودید که مبادا چیزی یادتان برود، با خود یادداشت همراه ببرید.

از استفاده از یادداشت در هنگام صحبت کردن خجالت نکشید. گر نگران یک سخنرانی عمومی هستید. منظم کردن افکار و تهیه خلاصه‌ای از صحبت‌ها، راه مؤثری است برای اینکه حرف‌های خودمان را به ترتیب و به صورت منظم بیان کنیم.

اما یک نکته: بردن متن صحبت‌ها کاملاً اشتباه است. شما فقط عبارات کلیدی و یا به صورت تیتروار باید یادداشت‌ها را همراه خودتان ببرید؛ یعنی قبلش باید آن‌قدر تمرین کرده باشید که فقط با دیدن یک کلمه از یک جمله بتوانید همه چیز را به یاد آورید.

13- آینه یک ابزار بسیار کاربردی و مهم

شاید خنده‌دار به نظر بیاید، اما آینه یکی از ابزارهای رایگان و بسیار مهم جهت تمرین برای شمرده حرف زدن و روان صحبت کردن است.

به حرکات خود هنگام حرف زدن دقت کنید، متوجه ایرادهای آن می‌شوید. شاید ابتدا از اینکه زیاد خودتان را در آینه ببینید چندان حس خوشایندی نداشته باشید. این وضعیت به زودی عادی می‌شود.

به جای آینه می‌توانید از دوربین هم استفاده کنید.

14- هرچه مطالعه بیشتر، شمرده حرف زدن راحت‌تر…

کتاب خواندن نه‌تنها دایره لغات شما را گسترده‌تر و غنی‌تر می‌کند بلکه درک مطلب شما را هم حسابی بالا می‌برد.

برنامه‌ای منظم و دقیق برای کتاب خواندن داشته باشید و توجه خود را به‌خصوص به مطالبی که شخصیت‌های کتاب می‌گویند جلب کنید. تقلید رفتارها و الگوهای صحبت این شخصیت‌ها به شمرده و روان حرف زدن شما کمک می‌کند. فواید کتاب خواندن بی شمار است…