یکی از زیبایی‌های منحصربه‌فرد کشور ایران داشتن اقوام مختلف با زبان‌ها، گویش‌ها و لهجه‌های متفاوت است. هر گویش و زبانی شیرین، دل‌نشین و برای همه ما قابل احترام است. به همین دلیل ما باید لهجه مادری و اصیل شهر خود را بپذیریم و با عشق با لهجه خود صحبت کنیم اما در برخی شرایط با لهجه صحبت کردن می‌تواند چالش‌هایی را برای فرد به همراه داشته باشد که منجر شود فرد ترجیح دهد تا لهجه خود را مدیریت و کنترل کند. هدف این مقاله ارائه تکنیک‌هایی برای از بین بردن لهجه ترکی یا هر لهجه دیگری در شرایط خاص است.

تفاوت گویش و لهجه در چیست؟

بیایید با تعریف کوتاهی از گویش و لهجه به بررسی تفاوت های آنها بپردازیم:

تعریف گویش

گویش نوعی زبان است که در یک منطقه جغرافیایی خاص یا توسط گروه خاصی از مردم صحبت می شود. گویش با تنوع در دستور زبان، نحو، تلفظ یا واژگان مشخص می شود و به انواع هر گویش، لهجه می گویند.

تعریف لهجه

لهجه روشی برای تلفظ کلماتی است که در میان مردم منطقه یا کشور خاصی رخ می دهد. لهجه بخشی از یک گویش است و تغییرات در تلفظ است.

به طور کلی تفاوت گویش و لهجه در این است که اگر فردی با گویش صحبت کند، ما نمی‌توانیم صحبت‌های او را متوجه شویم. اما لهجه قابل فهم است.

چالش‌های با لهجه حرف زدن چیست؟

• لهجه شیرین شما ممکن است در برخی مجامع و توسط افراد ناآگاه مورد قضاوت و تمسخر قرار بگیرد.
• ممکن است جملات شما با لهجه برای دیگران قابل فهم نباشد.
• ممکن است موجب سوء تفاهم شود.
• ممکن است به دلیل لهجه‌تان هنگام ارائه کنفرانس یا سخنرانی دچار استرس شوید.
• حواس‌پرتی طرف مقابل.
• جدی نگرفتن صحبت‌ها.
• تقلید و تمسخر گوینده.
• گوش ندادن به صحبت‌ها.
• و…

تکنیک‌های از بین بردن لهجه ترکی

در این بخش به ارائه برخی تکنیک‌های کاربردی جهت کنترل لهجه محلی و یادگیری لهجه معیار می‌پردازیم:

1_ گوش دادن

همه ما زبان، گویش و لهجه مادری خود را در کودکی از طریق شنیدن و در محیط قرار گرفتن آموخته‌ایم. پس اکنون نیز می‌توانیم از طریق گوش دادن به لهجه معیار فارسی، آن را آموخته و لهجه محلی خود را کنترل کنیم.

2_ فیلم و سریال

در زمان‌های آزاد خود به تماشای فیلم و سریال زبان فارسی بنشینید و سعی کنید دیالوگ‌های بازیگران را با همان لهجه، لحن و آوا تکرار کنید. با شنیدن جملات و تکرار هم‌زمان آن‌ها یادگیری بهتر انجام‌شده و مطالب سریع‌تر در حافظه شما جای می‌گیرد.

3_ موزیک و پادکست

شما همواره و در هر شرایطی، حتی هنگام کار کردن یا در مسیر رفت‌وآمد خود می‌توانید به گوش دادن موزیک‌ها و پادکست‌های زبان فارسی بپردازید تا هم گوشتان به کلمات و آوای فارسی عادت کند و هم بتوانید دایره لغاتتان را افزایش دهید.

4_ حرکت گذاری متن‌ها

یکی از تمریناتی که می‌توانید برای کنترل لهجه خود انجام دهید، خواندن متن‌های اعراب‌گذاری شده است. اگر خودتان می‌توانید کلمات را علامت‌گذاری کنید یا از یک دوست فارسی زبان بخواهید تا متن شما را علامت‌گذاری کند تا بتوانید کلمات فارسی را به درستی بیان کرده و تمرین کنید. از این تکنیک می‌توانید همچنین به عنوان راه‌حل آسان و مطمئن برای کنترل لهجه هنگام سخنرانی یا کنفرانس خود استفاده کنید.

5_ دوست‌یابی

یکی از جذاب‌ترین راه‌های آموزش لهجه معیار و کنترل لهجه محلی پیدا کردن و معاشرت با دوستان فارسی زبان بدون لهجه است. شما با معاشرت با این افراد هم گوش خود را تقویت می‌کنید، هم می‌توانید نزد آن‌ها تمرین کرده و از آن‌ها بخواهید اشتباهات شما را اصلاح کنند.

6_ تمرین

برای موفقیت در از بین بردن لهجه ترکی یا هر لهجه دیگری باید استمرار و تمرین بسیار زیادی داشته باشید. اگر بخواهم خلاصه بگویم، فرض کنید هر دقیقه از روزتان فرصتی برای تمرین کردن است و شما باید از آن استفاده کنید.

 

• بیشتر بخوانید: فن بیان چیست؟
• بیشتر بخوانید: زبان بدن در فن بیان
• بیشتر بخوانید: لحن حرف زدن خوب
• بیشتر بخوانید: کلمات باکلاس تهرانی

 

7_ حرف زدن

از حرف زدن و آزمون‌وخطا نزد افراد مختلف نترسید. شما باید بتوانید در موقعیت‌های مختلف، با افراد مختلف و در مورد موضوعات مختلف با کنترل لهجه صحبت کنید تا هم توانایی‌ها و پیشرفت خود را بسنجید و هم در محیط مساعد برای یادگیری قرار بگیرید.

8_ کاهش سرعت کلام

یکی از تکنیک‌هایی که به کنترل لهجه شما کمک می‌کند کم کردن سرعت صحبت کردن است. اگر دقت کنید کودکان زمانی که تازه شروع به صحبت می‌کنند، بسیار آهسته و با تفکر صحبت می‌کنند زیرا هنوز توانایی کاملی بر زبان خود ندارند و مسلط نیستند. شما نیز اکنون در حال یادگیری لهجه جدیدی هستید که بر آن تسلط ندارید؛ پس کم کردن سرعت کلام، تفکر و بررسی جملاتی که می‌خواهید بیان کنید به شما کمک می‌کند تا لهجه خود را کنترل کنید.

9_ کلاس تئاتر

اگر به بازیگری و حضور در جمع علاقه دارید، شرکت در کلاس‌های تئاتر به دلیل داشتن آموزش‌های فن بیان می‌تواند به یادگیری بیشتر شما کمک کند.

10_ کتاب خواندن

شما با بلند خواندن کتاب‌های فارسی می‌توانید با یک تیر، سه نشان بزنید. هم دایره لغات فارسی خود را گسترش می‌دهید، هم تمرین حرف زدن به لهجه معیار فارسی دارید هم گوشتان به شنیدن جملات فارسی عادت می‌کند. پس بهتر است کتاب‌هایی با موضوعات مختلف و متفاوت بخوانید تا کلمات مرتبط با هر حوزه و موضوع را بیاموزید.

11_ آکسان گذاری

یکی از نکات مهمی که حتما باید به آن توجه کنید آکسان گذاری و تمرکز کلمات است. در هر لهجه و گویشی تمرکز کلمات به‌گونه‌ای متفاوت گذاشته می‌شود و یکی از عوامل شکل‌دهنده آوا و لهجه هر زبان است. بنابراین شما باید به تمرکز گذاری کلمات فارسی تسلط پیدا کنید. برای تمرین این کار می‌توانید از فیلم، سریال، موزیک، پادکست، گوش دادن و… استفاده کنید.

12_ سخنرانی و کلاس‌های آموزشی

اغلب سخنرانی‌ها و کلاس‌های آموزشی، به‌خصوص در خود شهر تهران، به زبان و لهجه معیار فارسی انجام می‌شود. بنابراین شما می‌توانید با شرکت در این‌گونه مجالس یا گوش دادن به فایل‌های ضبط شده آن‌ها از افراد مختلف در این زمینه الگوبرداری کرده و به آموزش خود کمک کنید.

13_ بازخورد گرفتن

شما باید در این مسیر انسان انتقادپذیری باشید و سعی کنید از افراد مختلف بخواهید تا در مورد صحبت کردن و لهجه شما بازخورد بدهند. شما با شنیدن بازخوردهای مختلف، بررسی آن‌ها در خود و سرانجام اصلاح نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت می‌توانید به هدف خود برسید.

14_ اعتمادبه‌نفس

شما باید در این مسیر آزمون‌وخطا کرده و خودتان را به چالش بکشید. پس، از صحبت کردن با افراد و قرار گرفتن در مجامع نترسید. با اعتمادبه‌نفس شرکت کرده و صحبت کنید. هر انسانی هنگام یادگیری یک مهارت جدید ممکن است خطاها و ایراداتی داشته باشد، پس با خودتان مهربان باشید، خودتان را سرزنش نکنید، از مسیر خود خسته نشوید و با همت و اراده بیشتر ادامه دهید.

15_ تمرین خودکار

برای یادگیری لهجه معیار شما باید ماهیچه‌های فک و دهان خود را نیز برای کامل باز کردن دهان و کامل ادا کردن کلمات آماده کنید. برای این کار می‌توانید یک خودکار یا انگشت خود را به‌صورت افقی لای دندان‌های بالا و پایین خود قرار داده و کلمات فارسی معیار را تمرین کنید. سعی کنید تا حد امکان خود را مجبور کنید که کلمات را به شیوه صحیح و کاملی ادا کنید.

16_ اغراق‌آمیز حرف زدن

سعی کنید در تنهایی خود کلمات را به‌صورت اغراق‌آمیز ادا کنید تا ماهیچه‌های صورتتان آماده و ورزیده شوند. برای این کار فرض کنید آدامسی در دهان دارید و با بیشتر باز و بسته کردن دهان خود صحبت کنید.

17_ تمرین لحن‌ها

یک جمله یا یک متن کوتاه را در نظر بگیرید. حال آن متن را با لحن‌های مختلف و کلمات فارسی معیار بیان کنید. با این تمرین گوش و زبانتان به آواهای مختلف در هر لحن عادت می‌کند. برخی از لحن‌های پرکاربرد زبان عبارت‌اند از:

• غم
• شادی
• تعجب
• ترس
• نگرانی
• امری
• خبری
• سوالی
• کنایه
• و…

18_ بخش بخش کردن

برای تمرین کلمات دشوار تر یا شروع تمرین‌های کنترل لهجه می‌توانید کلمات را بخش بخش کرده، بیاموزید و سپس به یکدیگر متصل کنید. برای مثال:

سِ+پاس+گُ+زار

19_ مدیریت استرس

تجربه‌ها حاکی از آن است که استرس علاوه بر تغییر حالات بدنی و لرزش صدای شما می‌تواند منجر شود ذهن شما احساس غریبگی کرده و برای برگشت به حالت آشنا، شروع به استفاده مجدد از لهجه محلی کند. بنابراین با مدیریت استرس خود از بازگشت لهجه محلی خود جلوگیری کنید.

20_ افزایش دایره لغات

شما برای استفاده از لهجه و گویش معیار باید دایره لغات خود را در حوزه‌های مختلف افزایش دهید. همان‌طور که گفتیم برای این کار می‌توانید از کتاب‌ها، موزیک‌ها، پادکست‌ها، فیلم‌ها، سریال‌ها و صحبت با افراد مختلف استفاده کنید.

 

• بیشتر بخوانید: کلمات محترمانه در گفتگو
• بیشتر بخوانید: تمرین فن بیان
• بیشتر بخوانید: تکنیک‌های افزایش هوش کلامی

 

21_ استثنا نداریم

زمانی که شروع به کنترل لهجه خود کردید، استثنا نداریم. شما باید در هر جمع و موقعیتی لهجه خود را کنترل کنید. چه در جمع دوستان و خانواده و چه در جلسات کاری و رسمی. استفاده مجدد از لهجه محلی می‌تواند برای شما به عنوان بازگشت به عقب تلقی شود و مجبور شوید تمرینات را از نو آغاز کنید و طبیعتا این فرایند خسته‌کننده و دشوار است.

22_ ابتدا کلمات، سپس آوا

یادگیری آوای صدا و ریتم بیان کلمات و جملات ممکن است کمی دشوارتر باشد و بهتر است ابتدا کلمات را یاد گرفته، سپس آوا و صدای آن را در ترکیب با کلمات دیگر و ساختن جمله بیاموزید.

23_ مکث و سکوت

همان‌طور که بیان شد انتظاری نیست از همان ابتدا بتوانید به‌سرعت افراد فارسی زبان صحبت کنید و ممکن است نیاز به فکر کردن و منظم کردن کلمات در ذهن خود داشته باشید. بنابراین ایجاد مکث و سکوتی کوتاه در مکالماتتان می‌تواند کمک‌کننده باشد. سعی کنید در این زمان‌ها کاملا سکوت کنید و از پرکننده‌های کلام مانند« اممم» استفاده نکنید.

24_ دوره‌های فن بیان

شرکت در دوره‌های فن بیان می‌تواند راه‌حل کلی و اصولی برای دغدغه شما باشد. در دوره‌های فن بیان علاوه بر یادگیری لغات مختلف می‌توانید لحن، تن صدا، ریتم و بسیاری دیگر از موارد صحبت کردن به زبان و لهجه معیار را تحت نظارت استاد مجرب این حوزه بیاموزید. برای شروع می‌توانید در دوره رایگان فن بیان بیشتر از یک شرکت کنید:  آموزش فن بیان

25_ صحبت کردن در ذهن

گفتیم در کنترل کردن لهجه هیچ استثنایی قائل نشوید. صحبت کردن با خودتان در تنهایی و ذهنتان نیز از این قاعده مستثنا نیست. زمانی که شما در تنهایی و ذهن خودتان نیز با لهجه معیار صحبت کنید ناخودآگاه ذهنتان به آن عادت کرده و استفاده از آن برایتان تبدیل به عادت می‌شود.

26_ ضبط کردن

هنگام تمرین کردن، کتاب خواندن، همراهی با خواننده یا گفتن دیالوگ فیلم‌ها صدای خود را ضبط کرده و سپس آن را ارزیابی کنید. با این کار می‌توانید ایرادات خود را پیدا کرده و آن‌ها را رفع کنید. همچنین دیدن نقاط قوت و پیشرفت‌هایتان می‌تواند به عنوان مشوق شما برای ادامه مسیر عمل کند.

کلام آخر

از داشتن لهجه شیرین محلی خود احساس خجالت نکنید بلکه با افتخار از آن استفاده کنید و به تمسخر یا حرف‌های افراد نا آگاه نیز بی‌تفاوت باشید. اما اگر حس می‌کنید یاد گرفتن  لهجه معیار و کنترل لهجه محلی می‌تواند در مسیر تحصیلی و شغلی به شما کمک کند، آنگاه یک تصمیم قاطع برای کنترل لهجه خود گرفته و وارد مسیر شوید. ما در این مقاله سعی کردیم با بیان 26 تکنیک کاربردی شما را در مسیر کنترل لهجه زیبایتان همراهی کنیم.