4 گانه! هورمون های شادی و رضایت از زندگی

افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس, افزایش انگیزه, توسعه فردی و طرز فکر
۱۶ بهمن ۱۴۰۱

حتماً شما هم عبارت‌هایی مثل «هورمون عشق»، «هورمون شادی» یا مثلاً هورمون اعتماد به نفس و از این قبیل عبارات را شنیده‌اید. دوست دارید به صورت ساده و علمی با هم ببینیم این هورمون ها چه چیزهایی هستند و چه نقشی در میزان اعتماد به نفس، موفقیت و رضایت از زندگی ما بازی می‌کنند؟

4 مورد از مهم‌ترین هورمون‌هایی که مغز ما در موقعیت‌های گوناگون ترشح می‌کنند اینها هستند:
هورمون اکسی توسین
هورمون اندورفین
هورمون دوپامین
و هورمون سروتونین

یکی از بخش‌های جذاب «دوره جامع اعتماد به نفس» مباحث مربوط به توضیح همین هورمون‌هاست. در این مقاله، ابتدا ویدئوی مربوط به معرفی و نقش این هورمون‌ها را میبینید. در ادامه همراه ما باشید.

چه اسامی عجیب و ترسناکی! گیج شدم!

احتمالا با دیدن اسامی این هورمون‌ها کمی گیج شده‌اید. (البته اگر رشته تجربی یا پزشکی خوانده باشید، با این عبارات آشنا هستید). خب حالا هرکدام از این هورمون‌ها را توضیح می‌دهم:هورمون های شادی و رضایت از زندگی

هورمون دوپامین چیست و چه موقع ترشح می‌شود؟ (Dopamine)

همانطور که در ویدئوی بالا توضیح دادم، دوپامین یکی از معروف‌ترین موادی است که در مغز پیچیده و دوست داشتنی ما ترشح می‌شود. دوپامین را به عنوان عامل شیمیایی لذت و اعتیاد هم می‌شناسند.

دوپامین به زبان خودمانی و ساده یعنی لذت آنچه که دنبالش هستیم یا می‌خواهیم به آن برسیم.

وقتی فکر کنیم به چیزی می‌رسیم یا حتی احتمال رسیدن به چیزی را بدهیم، این ماده ترشح می‌شود تا لذت ببریم. (مثل دیدن یک سراب در کویر و «احتمال» یافتن آب در حالی که به شدت تشنه‌ایم).

البته که دوپامین کارکردهای متنوع دیگری هم مدارد. مثل کمک به کنترل حرکت‌ و کنترل توجه، نقشی که در خواب بازی می‌کند، نقش آن در حافظه ، تأثیرگذاری بر رفتارها و…. تنها چند نمونه از این کارکردهاست. هورمون های شادی و رضایت از زندگی

همچنین:

دوپامین باعث تحریک ما برای ارضای نیازهایمان می‌شود. نیازهایی مثل خورد و خوراک، رابطه جنسی، داشتن دستاورد و تفریح و غیره است. دوپامین حتی وقتی «احتمال» یا «حس» رسیدن به چیزی را داشته باشیم هم ترشح می‌شود. مثلا شما در یک سمینار آموزشی بسیار خوب شرکت کرده‌اید و انگیزه زیادی برای انجام دادن آموزش‌ها دارید. در این حالت هم دوپامین ترشح می‌شود.

هورمون اندورفین چیست و چه موقع ترشح می‌شود؟ (Endorphins)

اندروفین یک نوع مسکن طبیعی است و به نام هورمون ضد درد و استرس یا هورمون رضایت می‌شناسندش. هورمون اندورفین همان چیزی است که ترشحش باعث فراموشی درد می‌شود. درست مثل یک آمپول آرامبخش یا مورفین.

وقتی شما ضربه‌ای جسمی می‌خورید، اندورفین برای کاهش درد، شروع به ترشح شدن می‌کند. همچنین در زمان خندیدن و گریه کردن این هورمون ترشح می‌شود. وقتی دچار کمبود اندورفین باشیم، بی حوصله می‌شویم، استرس می‌گیریم و به مشکلات خواب دچار می‌شویم.

هورمون اُکسی توسین چیست و چه موقع ترشح می‌شود؟ (Oxytocin)

اوکسی توسین خیلی خوش شانس است که نام زیبایی روی آن گذاشته شده: «هورمون عشق!». اگرچه کاربرد گسترده‌تری دارد. ما هورمون اکسی توسین را به نام هورمون عشق می‌شناسیم. این هورمون وقتی که احساس امنیت یا صمیمیت یا عشق داریم، ترشح می‌شود.

جالب است بدانید ین هورمون نقش مهمی در شکل‌گیری مهر مادرانه به هنگام تولد نوزاد و شیردهی دارد و اصلا شاید به همین خاطر است که به محض به دنیا آمدن نوزاد او را به صورت مادر می‌چسبانند. یک دلیل این است که لمس و نوازش سبب ترشح هورمون اُکسی توسین می‌شود.

اوکسی توسین در موقع «اعتماد کردن به یک شخص دیگر» برای دستیابی به امنیت یا صمیمیت ترشح می‌شود. همچنین وقتی مورد حمایت واقع می‌شویم اکسی توسین ترشح می‌کنیم.هورمون های شادی و رضایت از زندگی

هورمون سروتونین چیست و چه موقع ترشح می‌شود؟ (Serotonin)

سروتونین هم هورمون جذاب دیگری است که در موقع غرور ناشی از احترام و توجه ترشح می‌شود. هورمون سروتونین بیشتر به خاطر اثرگذاری مثبت آن روی روحیه شناخته می‌شود.

چون برخی‌ از تحقیقات نشان داده که افسردگی با سطح پایین سروتونین در بدن در ارتباط است، بسیاری از داروهایی که برای افسردگی تجویز می‌شوند حاوی سروتونین هستند یا سبب افزایش سروتونین در بدن می‌شوند. هورمون سروتونین علاوه بر اثر بخشی روی وضعیت روانی روی سطح یادگیری و حافظه نیز موثر است و شاید بتواند در پیشگیری از زوال حافظه نیز کمک کند.هورمون های شادی و رضایت از زندگی