حتماً شما هم عبارت‌هایی مثل «هورمون عشق»، «هورمون شادی» یا مثلاً هورمون اعتماد به نفس و از این قبیل عبارات را شنیده‌اید. دوست دارید به صورت ساده و علمی با هم ببینیم این هورمون ها چه چیزهایی هستند و چه نقشی در میزان اعتماد به نفس، موفقیت و رضایت از زندگی ما بازی می‌کنند؟

4 مورد از مهم‌ترین هورمون‌هایی که مغز ما در موقعیت‌های گوناگون ترشح می‌کنند اینها هستند:
هورمون اکسی توسین
هورمون اندورفین
هورمون دوپامین
و هورمون سروتونین

یکی از بخش‌های جذاب «دوره جامع اعتماد به نفس» مباحث مربوط به توضیح همین هورمون‌هاست. در این مقاله، ابتدا ویدئوی مربوط به معرفی و نقش این هورمون‌ها را میبینید. در ادامه همراه ما باشید.

چه اسامی عجیب و ترسناکی! گیج شدم!

احتمالا با دیدن اسامی این هورمون‌ها کمی گیج شده‌اید. (البته اگر رشته تجربی یا پزشکی خوانده باشید، با این عبارات آشنا هستید). خب حالا هرکدام از این هورمون‌ها را توضیح می‌دهم:هورمون های شادی و رضایت از زندگی

هورمون دوپامین چیست و چه موقع ترشح می‌شود؟ (Dopamine)

همانطور که در ویدئوی بالا توضیح دادم، دوپامین یکی از معروف‌ترین موادی است که در مغز پیچیده و دوست داشتنی ما ترشح می‌شود. دوپامین را به عنوان عامل شیمیایی لذت و اعتیاد هم می‌شناسند. 

دوپامین به زبان خودمانی و ساده یعنی لذت آنچه که دنبالش هستیم یا می‌خواهیم به آن برسیم.

وقتی فکر کنیم به چیزی می‌رسیم یا حتی احتمال رسیدن به چیزی را بدهیم، این ماده ترشح می‌شود تا لذت ببریم. (مثل دیدن یک سراب در کویر و «احتمال» یافتن آب در حالی که به شدت تشنه‌ایم).

ما یک مقاله درباره لذت بردن از زندگی داریم که راهکارهای آن می‌توانند به ترشح اندروفین در بدن‌تان کمک می‌کنند. پیشنهاد می‌دهیم این مقاله را هم بخوانید.

البته که دوپامین کارکردهای متنوع دیگری هم مدارد. مثل کمک به کنترل حرکت‌ و کنترل توجه، نقشی که در خواب بازی می‌کند، نقش آن در حافظه ، تأثیرگذاری بر رفتارها و…. تنها چند نمونه از این کارکردهاست. هورمون های شادی و رضایت از زندگی

همچنین:

دوپامین باعث تحریک ما برای ارضای نیازهایمان می‌شود. نیازهایی مثل خورد و خوراک، رابطه جنسی، داشتن دستاورد و تفریح و غیره است. دوپامین حتی وقتی «احتمال» یا «حس» رسیدن به چیزی را داشته باشیم هم ترشح می‌شود. مثلا شما در یک سمینار آموزشی بسیار خوب شرکت کرده‌اید و انگیزه زیادی برای انجام دادن آموزش‌ها دارید. در این حالت هم دوپامین ترشح می‌شود.

عوارض هورمون دوپامین:

عوارض جسمی	عوارض روانی	عوارض رفتاری
کاهش انرژی و احساس خستگی مزمن	بی‌انگیزگی و بی‌احساسی (Blunted affect)	اهمال‌کاری و به تعویق انداختن کارها
اختلال در حرکات بدنی (مثل کندی یا لرزش خفیف)	خلق پایین و عدم احساس رضایت	ناتوانی در شروع یا پیگیری اهداف شخصی
اختلال در خواب یا خواب بیش از حد	کاهش تمرکز و حواس‌پرتی	تمایل به رفتارهای اعتیادآور برای تحریک سریع مغز
کاهش میل جنسی	احساس بی‌معنایی یا تهی بودن از درون	ناتوانی در لذت بردن از فعالیت‌هایی که قبلاً لذت‌بخش بودند
اختلالات حرکتی مثل سفتی عضلات	احساس بی‌ارزشی یا عدم دستاورد	تغییر سریع در علایق و ناپایداری رفتاری

هورمون اندورفین چیست و چه موقع ترشح می‌شود؟ (Endorphins)

Endorphins are peptides produced in the brain that block the perception of pain and increase feelings of wellbeing. They are produced and stored in the pituitary gland of the brain.

اندورفین‌ها پپتیدهایی هستند که در مغز ساخته شده و باعث کاهش حس درد و افزایش احساس خوشایند می‌شوند. محل نگهداری این هورمون‌ها غده هیپوفیز مغز است. Wikipedia

به‌طور کلی، اندروفین یک نوع مسکن طبیعی است و به نام هورمون ضد درد و استرس یا هورمون رضایت می‌شناسندش. هورمون اندورفین همان چیزی است که ترشحش باعث فراموشی درد می‌شود. درست مثل یک آمپول آرامبخش یا مورفین.

وقتی شما ضربه‌ای جسمی می‌خورید، اندورفین برای کاهش درد، شروع به ترشح شدن می‌کند. همچنین در زمان خندیدن و گریه کردن این هورمون ترشح می‌شود. وقتی دچار کمبود اندورفین باشیم، بی حوصله می‌شویم، استرس می‌گیریم و به مشکلات خواب دچار می‌شویم.

عوارض کمبود هورمون اندورفین:

عوارض جسمی	عوارض روانی	عوارض رفتاری
درد مزمن بدون علت مشخص	افسردگی یا احساس غم همیشگی	کناره‌گیری از فعالیت‌های لذت‌بخش
حساسیت بالا به درد	اضطراب یا تحریک‌پذیری	پرخوری (مخصوصاً خوراکی‌های شیرین)
خستگی مداوم	کاهش آستانه‌ی تحمل استرس	افزایش تمایل به اعتیاد یا رفتارهای وابسته‌کننده
اختلالات خواب (بی‌خوابی یا خواب سبک)	احساس بی‌لذتی (Anhedonia)	گریز افراطی به سرگرمی‌های پرخطر مثل قمار یا مصرف مواد مخدر
تنش عضلانی	احساس پوچی یا بی‌معنایی	کاهش انگیزه برای ورزش یا فعالیت بدنی

ما یک مقاله با عنوان رهایی از شلوغی ذهن داریم که با خواندن این مقاله و استفاده از راهکارهای آن می‌توانید دردها و استرس‌های خود را تسکین دهید و از شدت افکار منفی کم کنید. شما می‌توانید برای اطلاعات بیشتر سری به این مقاله بزنید.

هورمون اُکسی توسین چیست و چه موقع ترشح می‌شود؟ (Oxytocin)

اوکسی توسین خیلی خوش شانس است که نام زیبایی روی آن گذاشته شده: «هورمون عشق!». اگرچه کاربرد گسترده‌تری دارد. ما هورمون اکسی توسین را به نام هورمون عشق می‌شناسیم. این هورمون وقتی که احساس امنیت یا صمیمیت یا عشق داریم، ترشح می‌شود؛ مثلاً یک رابطه امن می‌تواند باعث ترشح هورمون اکسی توسین در بدن‌تان شود.

جالب است بدانید ین هورمون نقش مهمی در شکل‌گیری مهر مادرانه به هنگام تولد نوزاد و شیردهی دارد و اصلا شاید به همین خاطر است که به محض به دنیا آمدن نوزاد او را به صورت مادر می‌چسبانند. یک دلیل این است که لمس و نوازش سبب ترشح هورمون اُکسی توسین می‌شود.

اوکسی توسین در موقع «اعتماد کردن به یک شخص دیگر» برای دستیابی به امنیت یا صمیمیت ترشح می‌شود.  همچنین وقتی مورد حمایت واقع می‌شویم اکسی توسین ترشح می‌کنیم.هور

عوارض کمبود هورمون اکسی توسین:

عوارض جسمی	عوارض روانی	عوارض رفتاری
ضعف سیستم ایمنی	احساس تنهایی و طردشدگی	دشواری در ایجاد و حفظ روابط صمیمی
افزایش ضربان قلب در موقعیت‌های اجتماعی	اضطراب اجتماعی یا احساس ناامنی در روابط	بی‌اعتمادی مفرط به دیگران
تنش یا خشکی عضلات در تماس فیزیکی	خلق پایین یا بی‌ثباتی هیجانی	اجتناب از تماس فیزیکی یا عاطفی
اختلال در خواب	احساس عدم تعلق یا بی‌ارزشی	کاهش رفتارهای نوع‌دوستانه یا مراقبتی
کاهش حساسیت به لذت‌های فیزیکی	احساس جداافتادگی از دیگران	تحریک‌پذیری یا واکنش‌های منفی به محبت دیگران

مون های شادی و رضایت از زندگی

هورمون سروتونین چیست و چه موقع ترشح می‌شود؟ (Serotonin)

سروتونین هم هورمون جذاب دیگری است که در موقع غرور ناشی از احترام و توجه ترشح می‌شود. هورمون سروتونین بیشتر به خاطر اثرگذاری مثبت آن روی روحیه شناخته می‌شود.

چون برخی‌ از تحقیقات نشان داده که افسردگی با سطح پایین سروتونین در بدن در ارتباط است، بسیاری از داروهایی که برای افسردگی تجویز می‌شوند حاوی سروتونین هستند یا سبب افزایش سروتونین در بدن می‌شوند. هورمون سروتونین علاوه بر اثر بخشی روی وضعیت روانی روی سطح یادگیری و حافظه نیز موثر است و شاید بتواند در پیشگیری از زوال حافظه نیز کمک کند.هورمون ها

عوارض هورمون سروتونین:

عوارض جسمی	عوارض روانی	عوارض رفتاری
سردردهای مکرر یا میگرن	افسردگی یا احساس ناامیدی	پرخوری (به‌ویژه مواد قندی و نشاسته‌ای)
اختلالات گوارشی (یبوست یا سندرم روده تحریک‌پذیر)	اضطراب و بی‌قراری	تمایل به انزوا و دوری از اجتماع
اختلال در خواب (بی‌خوابی یا خواب بی‌کیفیت)	کاهش اعتمادبه‌نفس	پرخاشگری یا تحریک‌پذیری بیش از حد
خستگی مزمن	احساس بی‌انگیزگی و بی‌هدفی	مصرف بیش از حد مواد مخدر یا محرک برای بهتر شدن حال
کاهش میل جنسی	احساس بی‌ارزشی یا شرم مزمن	تأخیر در تصمیم‌گیری یا ناتوانی در تمرکز

ما در مقاله چگونه احساس شادی کنیم؟ راهکارهایی را گفته‌ایم که باعث بهبود روحیه و وضعیت روانی‌تان می‌شوند؛ برای اطلاعات بیشتر می‌توانید این مقاله را بخوانید.

زند

در مورد عملکرد مغز، این مقالات خواندنی را هم مطالعه کنید:

شش نکته بسیار جالب در مورد سیستم یادگیری مغز

چرا زود گریه می کنیم؟ 1 ساعت ویدیو روانشناسی برای درمان

در مورد رضایت از زندگی، این مقالات برای شما نوشته شده است:

شش راه برای افزایش رضایت از زندگی از پروفسور سانتوس

چطور باارزش‌هایمان زندگی کنیم؟ +لیست ارزش های زندگی

در «دوره آنلاین و جامع اعتماد به نفس» با مکانیزم های مغز به صورت تجربی و علمی آشنا می‌شویم.

با یادگیری مهارت بسیار مهم اعتماد به نفس، آگاهانه‌تر زندگی کنیم و سطح رضایت از زندگی‌مان را بالا ببریم…

همین الان کلیک کنید و حتی اگر قصد شرکت در این دوره را ندارید، اطلاعات این صفحه را مطالعه کنید: