حتماً برای شما هم پیش آمده که هنگام صحبت کردن در جمع یا هنگام سخنرانی، استرس سرتاپای وجودتان را بگیرد، دهانتان خشک شود و تپش قلب بگیرید؟ و یا دچار تپش قلب و لرزش صدا شده‌اید؟ در چنین حالتی چه کار می‌کنید؟ تا به حال فکر کرده‌اید چرا اینطور می‌شوید؟ برای درمان تپش قلب در هنگام سخنرانی چه کاری انجام داده‌اید؟ در این مقاله کوتاه، در مورد تپش قلب در هنگام سخنرانی برای شما مطالبی کاملاً کاربردی و تصویری آماده کرده‌ایم که امیدواریم از آن لذت ببرید و برایتان به اندازه کافی کاربردی باشد.

آیا تپش قلب هنگام سخنرانی مخصوص من است؟

اگر حتی فکر سخنرانی شما را مضطرب می‌کند، بدانید که تنها نیستید و از این بابت، می‌توانید آرامش داشته باشید. اتفاقاً شما طبیعی هستید. پژوهش و بررسی‌های بی‌شماری نشان می‌دهند ترس شماره یک در بسیاری از مناطق جهان، صحبت کردن در جمع است. غیرطبیعی نیست که ترس از سخن گفتن از «مرگ» هم پیشی گرفته است!

جری ساینفلد کمدین مشهور می‌گوید: «خیلی در مراسم تشییع جنازه، ترجیح می‌دهند به جای فرد متوفی در تابوت خوابیده باشند تا اینکه در مدح او سخنرانی کنند!»

چرا در هنگام سخنرانی، تپش قلب می‌گیریم؟

علت را باید در عملکرد مغز جستجو کنیم. ما به لحاظ زیست شناسی، طوری تنظیم شده‌ایم که به خطر پاسخ دهیم. این بخشی از مکانیسم بقای ما و راز موفقیت ما به عنوان یک گونه است. وقتی چیزی را تهدیدکننده درک می‌کنیم، بخش «خزنده» مغزمان فوراً بدن را برای «مبارزه» یا «فرار» از مهلکه آماده می‌کند.

هورمون‌های قوی آدرنالین و کورتیزول ترشح می‌شوند و در نتیجه با افزایش فشار خون، ضربان قلب را بالا می‌برند و ما را وادار ما سازند تندتر نفس بکشیم.

هر کسی که وقتی بلند شده سخنرانی کند، اضطراب پیدا کرده، این علائم را می‌شناسد. مثل این است که پنج فنجان قهوه نوشیده باشید. وقتی سخنرانی می‌کنید، ضربان قلبتان می‌تواند به 180 بار در دقیقه برسد. گویا در مسابقه دو 400 متر دویده‌اید.

اما قشر مخ یعنی پیشرفته‌ترین قسمت مغزمان چطور؟ آیا آن می‌تواند قطعاً بگوید که ما در معرض خطر کشنده نیستیم و بر مغز خزنده غلبه کرده‌ایم؟ شاید شما این‌طور فکر کنید. اکثر مواقع، مکانیسم «ستیز» یا «گریز» با سرعت خیلی زیادی انجام می‌شود. این مکانیسم که همیشه بیدار است ریسک نمی‌کند و قبل از اینکه مغز خودآگاه حتى مطلع شود که این اتفاق دارد می‌افتد پیام آورهای خود را روانه می‌کند. در نتیجه، کف دست‌هایمان عرق می‌کند، ریه‌هایمان می‌خواهند بترکد و ضربان قلبمان شدید می‌شود.

اگر مغز خزنده فوراً به صورت خودکار عمل می‌کند، پس چرا بعضی از افراد وقتی سخنرانی می‌کنند، مضطرب نمی‌شوند؟ جواب این سؤال مهم، ساده ولی عمیق است: چون سخنرانی را وحشتناک یا تهدید کننده نمی‌دانند و آن‌قدر تمرین کرده‌اند که کاملاً این فضا برایشان آشناست!

ما به محرک‌های متعدد بیرونی چطور واکنش نشان می‌دهیم؟ به این بستگی دارد که در مغز ما چه چیزی می‌گذرد. اگر چیزی را خطرناک بدانیم، به همان ترتیب واکنش نشان خواهیم داد. درهرحال، صحبت کردن در جمع ذاتاً ترسناک یا تهدیدکننده نیست. کسانی از آن می‌ترسند که معمولاً یاد گرفته‌اند از آن بترسند.

بعضی‌ها نگران این هستند که طرد شوند، حضار فکر کنند او آدم احمق، کسل کننده یا ناتوانی است. آن‌ها از این می‌ترسند که ارزیابی شوند، قضاوت منفی در موردشان صورت گیرد و امتحان شوند. دیگران از شکست خوردن، چیزی را عوضی یا اشتباهی فهمیدن و اشتباه کردن می‌ترسند. آن‌ها از این متنفرند که دیگران آن‌ها را غیرحرفه‌ای، شلخته و لاابالی بدانند.

ویدئوی زیر را تماشا کنید. در این ویدئو می توانید این دو مکانیسم «گریز» و «ستیز» (یا همان فرار و مبارزه) را به روش علمی درک کنید:

۴ روش کاربردی برای رفع تپش قلب در هنگام سخنرانی

راه‌های زیر را در نظر بگیرید و امتحان کنید:

1. افزایش و تقویت اعتماد به نفس!

محمدعلی کلی می‌گوید: «احساس اعتماد به نفس ناشی از فقدان ایمان است که افراد را وادار می‌کند از مواجهه با چالش‌ها بترسند. من به خودم ایمان دارم.»

کاری را که در انجام آن مهارت دارید و کاری که آن را خوب انجام می‌دهید در نظر بگیرید. این کار شاید اسکی، خوانندگی، آشپزی، رقص، کار فنی، بافندگی با نوازندگی باشد. شاید این کار را دفعات فراوانی انجام داده‌اید و در انجام آن موفق بوده‌اید. چه احساسی در مورد آن دارید؟ احتمالاً از آن لذت می‌برید. شاید هم مشتاق هستید تا بتوانید آن کار را انجام دهید. وقتی به آن فکر می‌کنید، احساس اعتماد به نفس می‌کنید. ایمان دارید و می‌دانید که می‌توانید آن کار را انجام دهید.

اما وقتی به سخنرانی فکر می‌کنید، چه احساس می‌کنید؟ احتمالاً برای آن اشتیاق ندارید. از آن لذت نمی‌برید. احساس اعتماد به نفس نمی‌کنید چون باور دارید که نمی‌توانید خوب در جمع صحبت کنید. شاید حتی بدانید که نمی‌توانید چنین کنید.

بنابراین معلوم است که راه حل تپش قلب هنگام سخنرانی چیست. باید به توانایی‌تان در صحبت کردن موفقیت آمیز در جمع اعتماد کنید. همین که این اعتماد و باور را به خودتان داشته باشید، حتی بدترین ترس‌ها و نگرانی‌ها برطرف می‌شوند. آن‌ها هیچگاه کاملاً از بین نخواهند رفت و شما هم نمی‌خواهید که چنین شود. اگر زمانی به مرحله‌ای برسید که اصلاً احساس نگرانی و دل شوره نکنید، در معرض این خطر هستید که بی خیال و تن پرور شوید؛ اما تپش قلب موقع سخنرانی با افزایش اعتماد به نفس از بین می‌رود.

• مطلب مرتط: اعتماد به نفس چیست؟ اهمیت داشتن اعتماد به نفس

2. آماده شدن یعنی واکسن زدن

یکی از اثربخش‌ترین راه‌ها برای اینکه اعتماد به نفس کنید، آمادگی اثربخش است. یکی از علل اینکه تپش قلب موقع سخنرانی به سراغمان می‌آید، این است که وقت و تلاش کافی برای برنامه ریزی سخنرانی نمی‌گذاریم.

به قول معروف، آماده نشدن برای سخنرانی، آماده شدن برای شکست است…»

هر دقیقه‌ای که صرف آمادگی بیشتر برای سخنرانی می‌کنید (هم آمادگی فردی و هم دیگر آمادگی‌ها مثل آماده کردن سالن سخنرانی) یعنی یک گام دیگر در جهت بهبود اعتماد به نفس خود برداشته‌اید.

3. تمرین تضمین موفقیت

یکی از ساده‌ترین ولی اثربخش‌ترین راه‌ها برای افزایش اعتماد به نفس کردن اضطراب این است: تمرین کنید، تمرین کنید، تمرین کنید.

هر چه بیشتر سخنرانی کنید اعتماد به نفستان بیشتر خواهد شد. همچنان که پیش می‌روید مهارت‌هایی یاد خواهید گرفت که شما را قادر خواهند ساخت به طور موفقیت آمیزی از عهده موقعیت‌های متفاوت برآیید. البته ابتدا احساس نگرانی خواهید کرد و با چالش‌هایی مواجه خواهید شد؛ اما اگر به توصیه عنوان کتاب مشهور سوزان جفرز یعنی «ترس را احساس کنید و کار را در هر صورت انجام دهید» عمل کنید، این توانایی را به سرعت پیدا می‌کنید که در جمع صحبت کنید بدون اینکه دل شوره یا تپش قلب داشته باشید.

یکی از دلایل اینکه خیلی‌ها دچار ترس از سخنرانی هستند، این است که هیچ وقت با ترسشان روبه رو نمی‌شوند، از آن فرار می‌کنند و از ارائه سخنرانی اجتناب می‌کنند مگر اینکه مجبور باشند؛ اما اگر از هر فرصتی که دست می‌دهد خواهید دید که تمرین، اعتماد به نفس را فوق‌العاده بهبود می‌بخشد…

4. نقش لازم نیست، خودتان باشید

یکی از دلایل اینکه بعضی از ما تپش قلب موقع سخنرانی را حس می‌کنیم، این است که نگرانیم دیگران چه برداشتی از ما خواهند داشت. در نتیجه، ادا درمی‌آوریم.

مشکل ادا درآوردن این است که همیشه باید نگران این باشید که مبادا نقابتان بیفتد. این کار منجر به تپش قلب هنگام سخنرانی یا به صورت کلی استرس در سخنرانی می‌شود. اگر یک رویکرد محاوره‌ای در پیش بگیرید، قطعاً نیازی نیست ادا در بیاورید و فیلم بازی کنید.

• مطلب مرتبط: 8 تکنیک کاربردی برای رفع استرس سخنرانی و اضطراب سخنرانی

سخن پایانی

در مقاله بالا به صورت منحصر به فرد و ویژه به سراغ تپش قلب در هنگام سخنرانی رفتیم. از دلایل اصلی این اتفاق گفتیم و ضمناً 4 راه حل مختلف و کاربردی برای درمان آن برایتان تشریح کردیم. امیدواریم از خواندن این مقاله لذت برده باشید. هر نظری دارید، در قسمت کامنت‌ها مشتاق شنیدنشان هستیم…

چطور تپش قلب در هنگام سخنرانی را ریشه‌ای درمان کنیم؟

با بسته جامع سخنرانی و فن بیان! این دوره، یکی از جامع‌ترین دوره‌های بهبود فن بیان و سخنرانی در ایران است و کلی تمرین کاربردی دارد تا ترس و استرس و تپش قلب هنگام سخنرانی را در شما کاملاً از بین ببرد. روی تصویر زیر کلیک کنید: