5+1 راهکار ساده برای غلبه بر کمال گرایی

طرز فکر و سبک زندگی
خرداد ۱۰, ۱۳۹۹

با طناب "خوب بودن کافی نیست" به داخل چاه بدختی و شکست نرویم!

واقعا چه قدر عالی‌ترین، بهترین، برترین، اولین، خاص‌ترین، خفن‌ترین، محشرترین، درجه یک‌ترین و کلی کلکسیون ذهنی "ترین" دیگر؟

شاید برخی مواقع از این "ترین‌ها" کلی برای ما دست و جیغ و هورا کشیده باشند. در و دیوار اتاقمان مدال و لوح تقدیر ترین‌هایمان باشد. در جمع دوستان و آشنایان از "ترین‌هایمان" صحبت کنند. خیلی جاها تک ستاره فامیل، شرکت، دانشگاه، فامیل شوهر شده باشیم. ولی آخر به چه قیمتی؟

آیا از مسیر لذت بردیم یا فقط منتظر نتیجه بودیم؟ تازه وای به روزی که نتیجه "ترین" به توان n خود را نگرفته باشیم. چه قدر استرس و فشار بیش از اندازه به خودمان و دیگران آوردیم؟ چه قدر به نظرمان دستاوردهایمان از خودمان ارزشمندتر بوده است؟ چه قدر از خودمان متنفر شدیم و دیگران هم با کنترل و سخت‌گیری بیش از حد از خودمان بیزار کردیم؟ آخر چرا خودمان و هم دیگر باید استاندارهایمان سر به فلک بکشد؟

ما یک انسانیم نه یک ابر انسان… !

همیشه نباید یک سوپرمن با کلی صفت مثبت "ترین" باشیم. به گونه‌ای باشیم که هیچ وقت خطا نمی‌کنیم. هیچ وقت خسته نمی‌شویم. هیچ وقت نباید غمگین باشیم. کمال گرایی گرایی دشمن خونی و خانوادگی درجه یک موفقیت و خوشبختی است. حالا اگر دوست دارید خودمان و دیگران را از این دشمن با نقاب دوستی رها کنیم یعنی بر کمال گرایی غلبه کنیم با ما همراه باشید تا 1+5 راهکار ساده غلبه بر کمال گرایی را بررسی کنیم.

گام اول غلبه بر کمال گرایی- کمال گرایی و هزینه سود و زیان آن را ببینیم

ابتدایی‌ترین ولی خب در عین حال مهم‌ترین قدم دیدن کمال گرایی است. یک قلم و کاغذ برداریم. یک لیوان آب هم کنار خودتان بگذاریم تا اگر با واقعیت رو به رو شدیم نوش جان کنیم. شاید تا به امروز فکر می‌کردیم این لیست "ترین‌های" ما باعث شود ما فرد موثرتری شویم. ولی نگاه بالغانه و واقعانه که داشته باشیم یک سری مسائل روشن می‌شود.

کمال گرایی باعث اعتماد به نفش پایین، به تعویق انداختن کارها، شروع نکردن کارها، چک کردن مداوم کارها، تردید در تصمیم‌گیری، سعی در تغییر دیگران و سرزنش خودمان می‌شود. وقتی متوجه خساراتی که کمال گرایی برای ما داشته بشویم، بیمه ذهن به فکر جبران خسارات خواهد افتاد.

گام دوم غلبه بر کمال گرایی – مانند بچه ها قدم برداریم

مثل یک بچه قدم برداریم. به قول خارجی‌ها بیبی استپ (baby step). نباید به خاطر چشم‌انداز نهایی محشر قدم برداشتن‌های کوچک را قربانی کنیم. هدف را تا می‌توانیم به اهداف خیلی ساده و شاید احمقانه تبدیل کنیم. وقتی گفته می‌شود هدف خیلی ساده یعنی وقتی به آن فکر کردیم خندمان بگیرد. وقتی هدف کوچک باشد چون ذهن کمال گرا بسیار از خطا فراری است آسانتر می‌شود. بدین شکل دیگر ذهن کمال‌گرا ترس از شروع کار ندارد.

یک بچه را تصور کنیم وقتی راه رفتن را یاد می‌گیرد. تصور کنید کودکی که در حال یادگیری راه رفتن است مثل یک انسان بزرگ کمال‌گرا برخورد کند. این کودک از خود انتظار داشته باشد و هدف بگذارد که یک دفعه بدود. بعد از دوبار زمین خوردن در یک گوشه بنشیند، زل بزند به شیشه شیرش و زانوی غم بغل کند. بگوید من برای راه رفتن ساخته نشدم. مادرش بیاید بپرسد چی شده؟ کودک بگوید خوش به حال بچه 5 ساله خانم و آقای فلانی که در پارک می‌دود ولی من در کالسکه‌ام باید او را نگاه کنم. خنده دار است، نه؟ پس چرا اغلب ما این کار را می‌کنیم؟ صبور باشیم و با قدم‌های کوچک، قدم‌های بزرگ‌تر را تجربه کنیم.

آیا می‌دانستید افراد کمال گرا انگیزه کمتری دارند؟! چرا؟! چون اقدام کردن رابطه مستقیمی با افزایش انگیزه دارد و افراد کمال گرا اقدام‌های کوچک انجام نمی‌دهند.

پیشنهاد می‌کنیم ویدیو زیر را ببینید…

گام سوم غلبه بر کمال گرایی – تفکر صفر و یکی نداشته باشیم

افراد کمال گرا جمله معروفی دارند که می‌گویند من یا یک کاری را انجام نمی‌دهم یا اگر انجام بدهم به بهترین نحو انجام می‌دهم. خب پس ادیسون هم باید می‌گفت من لامپ را اخترع نمی‌کنم چون 999 بار باید به بدترین شکل انجامش دهم! چی میشد؟ الان با چراغ نفتی در حال مطالعه بودیم که بیشتر از یک نفر بشویم!

افراد کمال گرا یک سری تفکر باید و نبایدی صد در صدی دارند. همه چیز همواره باید کامل باشد. بدون کامل بودن دوست داشتنی و ارزشمند نیستیم.
باید اول شوم.
باید پولدار شوم.
باید بهترین شریک زندگی را داشته باشم.
این بایدها یک سکونی در زندگی ایجاد می‌کند. چون می‌ترسیم به آن چارچوب سخت‌گیرانه نرسیم پس اصلا اقدامی نمی‌کنیم.

مدیر شرکتی که کمال گرایی دارد و تمام کارها را فکر می‌کند باید خودش انجام دهد چون دیگران با استاندارهای عجیب و غریب او کار را به پایان نمی‌رسانند. پس می‌گوید خودم کارم را انجام می‌دهم شاید اگر پرینت را به منشی واگذار کنم صفحات را جابه‌جا بگذارد. در حالی که می‌تواند کار را به منشی زودتر واگذار کند و سپس اگر می‌تواند یک چک انجام دهد.

گام چهارم غلبه بر کمال گرایی – مقایسه ناعادلانه ممنوع

خیلی از ما با مقایسه ناعادلانه‌ای که در ذهنمان داریم دچار کمال گرایی می‌شویم. زندگی عاطفی، تحصیلی و کاری دیگران را بی‌نقص و ایده‌آل می‌بینیم. شاید از بیرون زندگی خیلی از افراد بی‌نقص و رویایی به چشم بیاید. در حالی که ما یک تصویر روتوش شده از اشخاص را می‌بینیم. همه ما انسان هستیم. همان شخص هم کلی "دیکطه قلت" نوشته نوشته تا بالاخره دیکته غلط را تبدیل به دیکته صحیح کرده است. پس خودمان را با تصویر خیالی از افراد مقایسه نکنیم.

فراموش نکنیم در طول مسیر تلاش کردن از مسیر لذت ببریم و چشم انتظار رسیدن به نتیجه پایانی کار نباشیم. حواسمان به رشد کردن‌های کوچک کوچک بین مسیر باشد. شاید در انتها به آن نتیجه شگفت انگیز نرسیم ولی رشد کردیم. از موفقیت‌های فعلیمون لذت ببریم و درباره توانمندی‌هایمان برای آینده پیش بینی نکنیم.

گام پنجم غلبه بر کمال گرایی – چشم ‌انداز هلیکوپتری داشته باشیم

وقتی دوباره آن استاندارهای سختگیرانه و باید و نبایدها شروع به کار کرد یک چشم انداز هلیکوپتری داشته باشیم. حالا یعنی چی؟

زمانی که درگیر یک موضوع هستیم انقدر از نزدیک در حال دیدن مسئله هستیم که مسئله را زیاد از حد بزرگ می‌کنیم و کلیات را نمی‌بینیم. فرض کنید در جنگل در حال قدم زدن باشیم چیزی که بیشتر میبینیم احتمالا درختان است. در حالی که اگر با یک هلیکوپتر از فراز همان جنگل عبور کنیم. دید خیلی بازتری داریم.

وقتی باور کمال گرایانه به ذهن وارد شد، آن را از جوانب مختلف بررسی کنیم.

آیا دوباره شروع به ذهن‌خوانی کردیم؟ آیا به صورت ناعادلانه ویژگی مختلف دیگران را با ویژگی منفی خودمان مقایسه می‌کنیم؟ چرا نباید دیگران نباید به نقاط ضعف من پی ببرند؟ مگر من انسان نیستم؟ چرا نباید شکست بخورم؟ مگر افراد موفق شکست نخوردند؟

اگر دنبال بهترین فرصت برای شروع کسب و کار خودم باشم آیا ممکن است تا آخر عمرم کارمند بمانم؟ اگر دنبال شریک ایده‌آل زندگی باشم آیا ممکن است تا آخر عمرم تنها بمانم؟

پس با نگاه هلیکوپتری از نگاه جزیی فاصله می‌گیریم و عواقب کمال گرایی را می‌توانیم از بالا ببینیم.

گام 1+5 غلبه بر کمال گرایی – سخن پایانی و نقشه مقالات مرتبط

برای پیروزی بر دشمن خونی یعنی کمال‌گرایی، به هیچ سلاح خاص عجیب و غریبی نیاز نداریم، فقط کافی است کمی ادراکمان را تغییر دهیم. قطعا به نفع خودمان، زندگی عاطفی و کاری خودمان و دیگران است. وقتی که از قیدوبند کمال‌گرایی آزاد شویم، موفقیت و خوشبختی را دو دستی در آغوش می‌گیریم. چند توصیه برای غلبه بر کمال گرایی:

– خوب بودن کافی است و نه عالی بودن به توان n ضرب در x.

– از موفقیت و دستاوردهایمان لذت ببریم و آن‌ها را ببینیم.

– شکست را بپذیریم و آن را تکه‌ای از پازل موفقیت بدانیم.

– اهدافمان را مرور کنیم و رنگ واقع گرایانه به آن‌ها بزنیم.

– نقاط قوت خود و دیگران را ببینیم. به مرور روی نقاط ضعف کار کنیم.

– مسئولیت انتخاب‌های خود را بپذیریم.