اثر مرکب عادت‌های صحیح (سومین قسمت از علم رفتار)

سلام، سلام و سلام  به همراهان بیشتر از یکی. تا الان به بررسی دو گام از سه گام علم رفتار پرداختیم. در گام اول به راهکارهایی برای افزایش انگیزه (قسمت اول از علم رفتار) پرداختیم. در گام دوم راه‌های تقویت اراده (قسمت دوم از علم رفتار) را بررسی کردیم. از شما ممنونیم تا با سومین گام از علم رفتار یعنی عادت همراه ما هستید.

تضمین رسیدن به موفقیت با اثر مرکب عادت‌های صحیح

 

یکی از قطعات پازل زندگی عادت‌ها هستند. هر چه قدر عادت‌ها قدیمی‌تر باشند، ریشه‌هایشان عمیق‌تر است و سخت‌تر از ریشه بیرون می‌آیند. تفاوت افراد موفق نه استعداد است، نه هوش بلکه عادت‌های صحیح است. عادت‌ها قدرتشان از انگیزه و اراده هم بیشتر است. عادت‌ها مثل استفاده از گوشی موبایل است. هم می‌توانند ما را در سمت پیشرفت هدایت کنند و هم می‌توانند زندگی فلاکت‌باری را رقم بزنند.

شاید تعجب‌آور باشد اگر بگوییم که حتی یک عادت کوچک هم ممکن است درآینده منجر به تغییر مسیر زندگی‌مان شود. یک مثال ساده این قضیه را برایمان قابل لمس می‌کند. هواپیمایی را تصور کنیم که از مشهد عازم تهران است. اگر هواپیما فقط یک درصد از مسیر اصلی منحرف شود شاید در ابتدا خطای مشخصی نباشد ولی در نهایت منجر به چندین درجه انحراف از مقصد اصلی می‌شود. همچنین احتمال اینکه مقصد هواپیما تهران باشد بسیارکاهش پیدا می‌کند. یک عادت بد در شروع ممکن است خیلی مسئله مهمی به نظر نرسد ولی می‌تواند فرسنگ‌ها از مقصدمان که آرزویش را داریم دور سازد.

عادت‌ها؛ اتوپایلوت‌های مسیر زندگی

 

یک تعریف ابتدایی از عادت داشته باشیم. عادت مقوله‌ای است که بدون فکر کردن آن را انجام می‌دهیم و برای ما مثل آب خوردن است. به عبارت دیگر، عادت‌ها اتوپایلوت مغزمان هستند. حالا خوش به حال افرادی که آگاهانه اتوپایلوت‌های خوبی بر روی ذهنشان نصب کرده‌اند.

اولین و مهم‌ترین قدم در راستای چرخه‌ی عادت‌های صحیح، خودآگاهی نسبت به عادت‌های کنونی خودمان است. وقتی تمرکز بیشتری روی خودمان داشته باشیم متوجه خواهیم شد که وقتی کاری را باید انجام بدهیم که به آن عادت نداریم ذهن به ‌هم ریخته می‌شود و انرژی چندین برابری مصرف می‌کند.

کم کم به یک سری از عادت‌های به ظاهر کوچک بد خودمان پی می‌بریم و به مرور متوجه می‌شویم که همان عادت به ظاهر کوچک چه اثر مرکب منفی بر زندگی ما گذاشته است. به عنوان مثال: چک کردن گوشی موبایل قبل از خواب و بعد از بیدار شدن. مطالعه‌ی کتاب به شیوه‌ی دوران مدرسه فقط برای کسب نمره قبولی. عادت به شخصیت قربانی بودن وکلی عادت‎‌های ریز ریز بد.

---

در کتاب «قله» از اندرس اریکسن و ترجمه «پیام بهرام پور»، از تحقیقات شگفت انگیز پیرامون موفقیت و تخصص در هر کاری، رمزگشایی شده است:

کتاب قله 

---

 

عادت‌ها مهم‌تر هستند یا اهداف؟

به نظر شما آیا اهداف از عادت‌ها اهمیت بیشتری دارند؟

عادت‌ها اقدامات روزانه‌ی ما است و به دنبالش اهداف درست را انتخاب می‌کنیم. یک نکته‌ی طلایی را از این به بعد در نظر داشته باشیم مخصوصا در شروع سال جدید:

ادراک بالغانه و واقع گرایانه نسبت به اثر مرکب عادت‌های صحیح داشته باشیم..

یک سوالی که برای خیلی از ما نود و پنج درصد مواقع پیش آمده است این است که چرا نمی‌توانیم عادت‌هایمان را تغییر دهیم. واقعاً… یک لحظه از مطالعه‌ی مقاله دست بکشیم. حالا با خودمان فکر کنیم چه اتفاقی می‌افتد که نمی‌توانیم عادت‌هایمان را تغییر دهیم؟

یک قولی به خودمان بدهیم نگاه بالغانه نسبت به عادت‌ها داشته باشیم. بیست سال، سی سال، چهل سال، پنجاه سال یا شصت سال با یک عادت زندگی کردیم قرار نیست بعد از اولین مقاله، اولین کتاب، اولین سمینار عادت، چوب جادوی نویسنده و استاد ما را متحول کند.

روزی که شروع به تغییر در عادت‌ها می‌کنیم چندین بار قرار است زمین بخوریم و بلند بشویم. قرار نیست از اول عالی باشیم. حواسمان به خویشتن دوستی باشد عادت جدید ساختن زمان‌بر است. با خودمان بد نشویم وقتی در شکل‌گیری چرخه‌ی عادت صحیح زمین خوردیم اگر با خودمان مهربان نباشیم وارد یک چرخه‌ی معیوب می‌شویم.

 از همین الان که بیشتر از یک نفر هستیم؛ در حال مطالعه‌ی مقاله عادت‌های صحیح هستیم این ادراک را داشته باشیم که بیشتر از چیزی که فکر کنیم ساخت عادت‌ صحیح، انرژی‌گیر و پرچالش است. مسیر عصبی عادت‌های جدید نیاز به زمان دارد تا ساخته شود.

 اول کار با سرعت پایین یک عادت جدید و ساده بسازیم. توقع درست داشته باشیم. این مسیر را تبدیل به یک سفر جذاب کنیم. این هنر خودمان است که با توجه به شناخت و علاقه‌ی خودمان چه طوری این مسیر پرچالش را شیرین کنیم. یک مادر را در نظر بگیریم وقتی فرزندش باید یک داروی تلخ سرماخوردگی را بخورد چه قدر ترفند و جایزه برای کودکش در نظر می‌گیرد. مسیر تغییر عادت هم دقیقا در ابتدا اگر تلخ‌تر از شربت سرماخوردگی نباشد کمتر نیست. به مرور این تلخی تبدیل به عسلی شیرین خواهد شد؛ فقط تکرار می‌کنیم به مرور.

وقتی احساس کردیم از پس عادت کوچک و ساده برآمدیم حالا نوبت عادت یک پله سخت تر است ولی فقط یک پله یا برای برخی افراد حتی نیم پله.

نکته‌ی بعدی، مراقب ادبیات صحبتمان باشیم. مثلا روی عادت‌های جدید سرمایه‌گذاری و اقتصادی خود در حال تمرین هستیم. وقتی در حال خرید هستیم و با کالای گران قیمتی رو به رو می‌شویم که قلب ما فرمان خرید می‌دهد و مغز به خاطر عادت جدید نهی می‌کند. یک فرد معمولی می‌گوید ای بابا حیف دارم روی عادت‌های جدید اقتصادی‌ام کار می‌کنم ولی یک فرد بیشتر از یکی می‌گوید: دارم قدرت خریدم را در آینده ارتقا می‌دهم. به این شکل یک هویت جدید با عزت نفس سالم و عادت‌های صحیح می‌سازیم.

 

آنالیز عادت‌ها

به صورت کلی، هر عادت از چهار مولفه‌ی اصلی تشکیل شده است که در ادامه توضیح خواهیم داد.

•     نشانه 
•    اشتیاق
•    رفتار
•     پاداش

 نشانه

نشانه در واقع محرکی است که شما را به یاد عادتی که دارید می‌اندازد. نشانه می‌تواند زمان، مکان، موقعیت و یا فردی خاص باشد. با شکل‌گیری نشانه اشتیاق به وجود می‌آید. اگر بخواهیم کاری را بیشتر انجام بدهیم باید نشانه‌ی آن کار را باید واضح‌تر کنیم و اگر نخواهیم انجام بدهیم نشانه را کم‌رنگ‌تر می‌کنیم.

 اشتیاق

اشتیاق باعث ادامه رفتارهای خوب و ترک عادت‌های بد می‌شود. اشتیاق مولفه‌ای است که شخص با هنر خودش باید آن را پیدا کند که چه طور مسیر برای او جذاب‌تر شود.

 رفتار

رفتارها که مولفه‌ی سوم عادت است. هر چه دقیق‌تر برای عادت جدیدمان برنامه‌ریزی انجام بدهیم، احتمال موفقیتمان بیشتر است. منظور از دقیق‌تر یعنی کجا؟ چه زمانی؟ و چه کاری؟ فعالیت‌های ابتدایی به لحاظ سادگی انتخاب کنیم که ذهن مقاومت صفر نسبت به آن‌ها داشته باشد. رفتاری که آزادی‌مان را مختل نکند.

هر رفتاری را که می‌خواهیم انجام دهیم سعی کنیم یک کاری انجام بدهیم که بیست ثانیه زودتر انجامش شود.  هر کاری را می‌خواهیم انجام ندهیم کاری کنیم که بیست ثانیه دیرتر صورت بگیرد. به عبارت ساده‌تر: فرآیند یک عادت بد را بیست ثانیه طولانی‌تر کنیم و فرآیند یک عادت خوب را بیست ثانیه زودتر و راحت‌تر کنیم…

 پاداش

 پاداش به مغز کمک می‌کند تا متوجه شود آیا این چرخه ارزش آن را دارد که برای آینده بخاطر سپرده شود یا خیر. اگر پاداش نگیرید عادت شکل نمی‌گیرد. پاداش‌های خوب و هوشمندانه انتخاب کنیم. حتی می‌توانیم استراحت را انتخاب کنیم یعنی هیچ کاری برای چند دقیقه انجام ندهیم. با گرفتن پاداش مغز دوپامین ترشح می‌کند.

 

درمحصول «سه گام» همراه ما باشید تا
با راهکارهایی برای افزایش انگیزه
تقویت قدرت اراده‌
و چرخه‌ی عادت‌های صحیح
سه گام فوق‌العاده در جهت موفقیت برداریم.