عادت چیست و چطور عادت بسازیم؟ +یک فیلم عجیب (پیام بهرام پور در شبکه آموزش)

طرز فکر و سبک زندگی
سعید عباسی
بهمن ۱۵, ۱۴۰۰

عادت چیست و چطور عادت بسازیم؟ (پیام بهرام پور در شبکه آموزش و دوچرخه‌سواری برعکس!)

حضور پیام بهرام پور در شبکه آموزش صدا و سیما و برنامه «راهش اینه» را تماشا می‌کنید.

در این برنامه، آقای بهرام پور در مورد عادت‌ها صحبت کرد. قدرت عادت‌ها را برشمرد و گفت گه چطور عادت‌ها حتی از «انگیزه» و «اراده» هم اهمیت بیشتری دارند.

این ویدئوی 11 دقیقه‌ای را ببینید:

عادت چیست؟ ما به چه چیزی عادت می‌گوییم؟

در یک تعریف کلی، ما به چیزی عادت می‌گوییم که موقع انجام دادن آن، نیازی به فکر کردن آن‌چنانی نداریم و انرژی خیلی زیادی از ما نمی‌برد.

مغز ما تمایل دارد کارها را ساده کند. برای مغز ما، ابتدای انجام هرکاری دشوار است. چه کودکی که می‌خواهد برای اولین بار راه برود، چه کارفرمایی که می‌خواهد اولین شغلش را ایجاد کند و چه کسی که می‌خواهد برای اولین بار، نقاشی بکشد.

مغز ما تلاش می‌کندی مسیرهایی در سر راه خودش ایجاد کند که انجام کارها را به زودی، ساده‌تر کند. وقتی انجام هرکاری برای ما خیلی ساده شد، ما به تعریف «عادت چیست؟» پی می‌بریم.

چرا عادت‌ها مهم هستند؟

تا به حال فکر کرده‌اید یک معتاد، چطور معتاد می‌شود؟ به نظر شما کسی هست که هدفش را «معتاد شدن» انتخاب کند؟

در مورد یک فرد تنبل چطور فکر می‌کنید؟ آیا او «تنبل» بودن را به عنوان هدف انتخاب کرده؟

در هر دومورد بالا، به نظر می‌رسد نقش عادت‌ها خیلی پررنگ است. می‌توانیم در یک تعریف غیر رسمی، عادت‌ها را به عنوان «میکروهدف» هایی در نظر بگیریم که ما انجام می‌دهیم و کم کم به صورت رفتار ما در می‌آیند.

این میکروهدف ها به این شکل هستند که اگر به مسیر درست هدایت شوند، ما را به سمت شکل گیری عادت‌های خوب و اگر به مسیر نادرست هدایت شوند، ما را به سمت شکل گیری عادت‌های بد می‌برد.

مثال دیگر در این زمینه، چک کردن موبایل موقع خواب است. گاهی موقع خواب، به خودمان می‌آییم و می‌بینیم دو ساعت در حال چرخیدن در شبکه‌های اجتماعی هستیم. این عادت بد می‌تواند علاوه بر اثر منفی روی کیفیت خواب، وقت و هزینه و انرژی ما را که می‌توانست به مسیر درستی هدایت شود، از ما بگیرد.

به همین دلیل می‌توانیم بگوییم عادت‌ها بسیار مهم هستند و نقش کلیدی در موفقیت یا عدم موفقیت ما دارند.

شاید بد نباشد بدانیم که 45 درصد از رفتارهای روزانه ما، مطابق با «عادت‌ها» انجام می‌شود.

پس اهمیت عادت را بیشتر درک کنید و درباره‌اش بیشتر بخوانید.

از کجا متوجه شویم عادت‌های خوب داریم یا عادت‌های بد؟

ما عادت‌های خوب و بد زیادی داریم که متوجه اثر آن‌ها نیستیم؛ اما اگر هرکدام از این رفتارها یا عادت‌های کوچک را در ذهنمان چند برابر کنیم، می‌توانیم اثر بزرگشان را بهتر درک کنیم.

مثلاً به نظر شما، یک لحظه چک کردن موبایل موقع خواب ایرادی دارد؟ مسلماً پاسخ خیر است!

اما اگر همین یک لحظه را در 1000 ضرب کنیم چطور؟

بنابراین هر عادت بدمان را برای خودمان آن‌قدر بزرگ و وحشتناک کنیم که از بد بودن آن آگاه شویم.

همین کار را برای عادت خوبی مثل کتاب خواندن هم می‌توانیم انجام دهیم. مثلاً شاید با دو خط کتاب خواندن اتفاق خاصی در زندگی ما رخ ندهد، اما مسلماً خواندن هزار خط کتاب، اثر شگفت‌انگیزی بر زندگی و کیفیت زندگی ما خواهد داشت.

آیا مغز می‌تواند عادت‌های خودش را تغییر دهد؟

این فیلم کوتاه و جذاب را ببینید: ()

همان‌طور که مشاهده کردید، مغز ما می‌تواند هرکاری را با «عادت کردن» انجام دهد.

شما ممکن است یک عمر دوچرخه‌سواری کرده باشید، اما فقط با چندین ساعت تمرین، می‌توانید این عادت را در خود تغییر دهید و عادت دیگری را جایگزین آن کنید.

همان‌طور که پیام بهرام پور با 11 ساعت تمرین، توانست طی مسیر با دوچرخه‌ای عجیب‌وغریب را یاد بگیرد. این دوچرخه عجیب به این شکل بود که وقتی فرمان آن را به سمت راست می‌چرخانید، به سمت چپ می‌رود و بالعکس وقتی به سمت چپ می‌چرخانید، به سمت راست می‌رود.

شاید باورش مشکل باشد اما در سمینار «موفقیت اتوماتیک» برای افرادی که بتوانند کمتر از 2 متر با این دوچرخه رکاب بزنند، جایزه‌ای عالی تعیین شد؛ اما هیچکس حتی 1 متر هم نتوانست به این دوچرخه، دوچرخه‌سواری کند. چرا؟ «چون عادت نداشتند.»

باور نمی‌کنید؟ این فیلم کوتاه را ببینید:

یادتان باشد،‌ترک عادت‌های بد، کار دشواری است، اما ارزشش را دارد…

آیا ما به چارچوب‌های ذهنی‌مان هم «عادت» می‌گوییم؟

سوالی که پیش می‌آید این است که آیا تعصبات و چارچوب‌های ذهنی را هم می‌توانیم «عادت» در نظر بگیریم؟

پاسخ «بله» است. خیلی از قفل‌های ذهنی ما، عادت‌های بد ما هستند که به مرور زمان شکل گرفته‌اند. مثلاً بسیاری از ما، عادت داریم همیشه در حال «غرغرکردن» باشیم. یک عادت خسته کننده، کلافه کننده خود و دیگران و از بین برنده انرژی و تمرکز!

در کتاب «قله» از اندرس اریکسن و ترجمه «پیام بهرام پور»، از تحقیقات شگفت انگیز پیرامون موفقیت و تخصص در هر کاری، رمزگشایی شده است:

کتاب قله

برای ترک عادت‌های بد، چه گام‌هایی را باید طی کنیم؟

یکی از مهم‌ترین گام‌های ابتدایی در ترک عادت‌ها، «پذیرش» آن است. اینکه بپذیریم ما فلان عادت بد مثل غر زدن را داریم. بسیاری از ما از عادات بد خودمان خبر نداریم و حتی اگر کسی به ما بگوید، نمی‌توانیم آن را بپذیریم؛ بنابراین تا وقتی نپذیرفته‌ایم که عادت بد داریم، نمی‌توانیم برای جایگزین کردن عادت بد با خوب، کاری کنیم.

برای اینکه از عادت‌های بد خودمان آگاه شویم، یک راه خوب وجود دارد:

نظرسنجی از اطرافیان!

از اطرافیان خودتان بپرسید که «یک عادت بد» شما را به شما بگوید. بپرسید: «به نظر تو من کدام عادتم را ترک کنم تا به فرد بهتری تبدیل شوم؟» این سؤال را از چندین نفر بپرسید.

بعد از پذیرش یک عادت بد، وقت آن است که عادت‌های خوب را جایگزین عادت‌های بد کنیم.

اما چطور؟

فرض کنید شما عادت دارید پیش از خوابیدن یا بلافاصله بعد از بیدار شدن، گوشی را چک کنید. در حقیقت «بیدار شدن» یا «خوابیدن» یک نقطه است که به یاد شما می‌اندازد آن عادت را انجام دهید. در این‌گونه مواقع وقتی به آن «نقطه» رسیدید، یک رفتار جایگزین انجام دهید. مثلاً هرگاه از خواب بیدار شدید، یک کتاب کنار دستتان باشد و آن را باز کنید. حتی در روزهای اول لازم نیست آن را بخوانید. فقط بازش کنید. یا پیش از خوابیدن، به جای موبایل کتاب در دست بگیرید.

همین کار کوچک به شما کمک می‌کند کم کم از عادت بد فاصله بگیرید. (حتی اگر عادت خوب را انجام ندهید)

اگر همچنان عادت بد را بعد از عادت خوب انجام می‌دهید تا حد امکان، دسترسی را به عادت بد (در اینجا موبایل) کم و کمتر کنید. یادتان نرود، یکی از مهم‌ترین راه‌های ترک عادت این است که «شرایط محیطی برای انجام عادت بد را سخت کنید.»