هر کدام از ما بارها در موقعیتهای مختلف احساس خجالت را تجربه کردهایم و میدانیم که تا حد زیادی با استرس و اضطراب در هم تنیده است. در این مقاله ابتدا به مفهوم خجالت چیست و سپس به ارتباط بین خجالت و استرس میپردازیم. لازم به ذکر است که برای درک ارتباط خجالت با استرس لازم است که ابتدا به درک شفافی از مفهوم هر کدام از این دو عبارت برسیم. پس در ابتدا هر کدام از این دو را تعریف کرده و به سراغ ارتباط این دو میرویم. اگر شما هم جزوه دستهای از افراد هستید که به دنبال پاسخی برای سوالات خود در مورد ارتباط خجالت و استرس و تاثیر خجالتی بودن بر افزایش استرس میگردید، پیشنهاد میکنیم تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
خجالت به چه معناست؟
خجالت به معنی ارزیابی منفی از خود و ترس و نگرانی در مورد قضاوت دیگران است (1). افراد خجالتی مدام خود را بررسی میکنند و نگراناند که دیگران آنها را زشت، ضعیف و یا ناکافی بدانند. خجالت دارای سه مؤلفه شناختی، هیجانی و رفتاری است. مؤلفه شناختی (Cognitive) به باورهای افراد خجالتی مرتبط میشود. مؤلفه هیجانی (Affective) نیز همانطور که از نامش پیداست به هیجانات و واکنشهای فیزیولوژیکی افراد مرتبط میشود. مؤلفه رفتاری (Behavioral) به معنی رفتار و واکنشی است که افراد به دنبال تجربه خجالت از خود بروز میدهند.
واژه خجالت دارای معانی بسیار گسترده است که پیشنهاد میکنیم برای آشنایی بیشتر حتما مقاله خجالت چیست؟ معرفی 7 روش کنار گذاشتن خجولی مطالعه نمایید. |
استرس چیست؟
استرس واکنش طبیعی بدن به محرکهای جسمی، هیجانی و روانی است(2). در واقع استرس نشانهای از توجه ذهن ما به تنشها و چالشهایی است که روزانه با آنها سر و کار داریم. استرس لازمه زندگی و تضمینکننده بقای ما انسانها است؛ چرا که باعث میشود ما نسبت به محیط اطرافمان هشیار شویم. استرس در واقع با مکانیسمهای روانی و فیزیولوژیکی و ترشح هورمونهای مختلف همراه است و در نهایت باعث هشیاری ما نسبت به چالشها و محرکهای مختلف میشود.
خجالتی بودن چه تاثیری بر افزایش استرس دارد
همانطور که در تعریف خجالت توضیح دادیم اضطراب (Anxiety) و استرس (Stress) دو عضو جدانشدنی از خجالت هستند. فرد خجالتی مدام درگیر نگرانی از قضاوت و ارزیابی دیگران از ظاهر و تواناییها و شخصیت خود است. در واقع استرس واکنش روانی و فیزیولوژیکی یک فرد همزمان با تجربه خجالت است.
پس بهصورت کلی ما باید بدانیم که استرس و خجالت تا حد خیلی زیادی با یکدیگر درآمیختهاند. ارتباط بین این دو، یک رابطه دوطرفه و متقابل است. اینگونه که استرس و اضطراب زمینه خجالتی بودن افراد را تشکیل میدهند و از طرف دیگر نیز تجربه خجالت باعث تجربه استرس و اضطراب میشود.
در واقع خجالت و استرس معمولاً همراه با یکدیگر تجربه میشوند و این میتواند ما و ارتباطات اجتماعیمان را مختل سازد. برای مثال ممکن است در کلاس درس نتوانیم به سؤالات معلم پاسخ دهیم و یا ممکن است در رابطههای اجتماعیمان نتوانیم خود را ابراز کنیم؛ و یا ممکن است خود را منزوی کنیم و از رابطههای اجتماعی اجتناب کنیم.
حال برای درک بهتر ارتباط خجالت و استرس به بررسی چند پژوهش مختلف در رابطه با این دو میپردازیم.
چند پژوهش علمی در مورد خجالت و استرس
پژوهشهای زیادی در زمینه خجالت و استرس به ما نشان میدهند که خجالت و استرس به طرز عمیقی با یکدیگر گره خوردهاند. این پژوهشها (3) بر این نکته تأکید میکنند که خجالت و استرس رابطهای کاملاً دوطرفه بر یکدیگر دارند و هر کدام میتوانند زمینه را برای بروز دیگری فراهم کنند.
پژوهشهای دیگری در رابطه خجالت و اضطراب نشان دادهاند که مغز افرادی که شدیداً خجالتیاند در مواجهه با محرکهای مختلف شبیه به افراد مضطرب عمل میکنند. در آزمایشی (4) در دانشگاه ویسکانسین پژوهشگران واکنش مغزی یک میمون حین تجربه اضطراب را با افراد مضطرب و خجالتی مقایسه کردند. این آزمایش نشان داد که مغز افراد مضطرب واکنش شدیدتری را به محرکها و تنشهای محیطی نشان میدهند. در واقع قسمت آمیگدال مغز این افراد واکنش شدیدتری را به محرکها نشان میداد و فعالیت بیشتر و شدیدتری داشت.
مقایسه فعالیت مغزی این افراد با افراد خجالتی نشان داد که مغز آنها نیز به محرکها و تنشهای محیطی واکنش شدیدتری را نشان میدهند. پژوهش دیگری (5) بر روی بزرگسالان چینی نشان داد که سبک دلبستگی اضطرابی ارتباط تنگاتنگی با خجالتی بودن افراد دارد. بهصورت کلی باید گفت که پژوهشهای این زمینه بر درهمآمیختگی خجالت و استرس تأکید میکنند.
عوامل مؤثر بر ارتباط خجالت و استرس
این ارتباط میتواند از عوامل دیگری از جمله میزان برونگرایی افراد نیز تأثیر بگیرد. در پژوهشی (6) که در سال 2021 بر روی 119 نفر متشکل از 75 خانم و 44 مرد انجام شد پژوهشگران مشاهده کردند که هر چه میزان برونگرایی افراد کمتر باشد ارتباط بین خجالت و اضطراب قویتر میشود. در واقع این پژوهش به برونگرایی به عنوان یکی از عوامل مؤثر در ارتباط خجالت و اضطراب اشاره میکند. نتیجه این آزمایش نشان میدهد که افراد برونگراتر حین تجربه خجالت با اضطراب کمتری همراهاند.
تاثیر خجالتی بودن بر افزایش استرس
ارتباط بین استرس و خجالت فقط محدود به زمینههای شناختی و هیجانی نیست و این ارتباط میتواند خود را در رفتارهای افراد نیز نشان دهد. پژوهشی (5) بر روی بزرگسالان چینی علاوه بر تأکید بر رابطه استرس و خجالت نشان داد که خجالت زمینه اعتیاد به گوشی را نیز فراهم میکند. در این پژوهش محققین مشاهده کردند که افرادی که سبک دلبستگی اضطرابی دارند بیشتر مستعد خجالتیبودن، استرس و اعتیاد به گوشی هستند و کاهش اضطراب در این افراد میتواند از این اعتیاد کم کند.
در پژوهش دیگری (7) نیز 177 شرکت کننده مورد بررسی قرار گرفتند و پرسشنامههایی را در رابطه با اضطراب و خجالت و اعتیاد به اینترنت پر کردند. نتایج نشان داد که اضطراب و خجالت دو پیشبینی کننده اعتیاد به اینترنت هستند و میتوانند باعث وابستگی بیشتر افراد به اینترنت شوند. در رابطه با نتایج رفتاری خجالت و استرس نیز پژوهشی (8) نشان میدهد که استرس و خجالت میتوانند در پروسه یادگیری زبان خارجی و صحبت کردن افراد اختلال ایجاد کنند. در مجموع ما باید بدانیم که خجالت و استرس میتوانند تأثیرات منفی مختلفی را بر زندگی ما بگذارند.
برای رهایی از استرس ناشی از خجالت باید یاد بگیریم که چطوری احساس خجالت را رفع کنیم. برای مطالعه بیشتر در این زمینه ما به شما مقاله چگونه خجالتی نباشیم؟ +7 تمرین عجیب و جالب را پیشنهاد میکنیم. |
سخن پایانی
در این مقاله ما به بررسی ارتباط خجالت و استرس پرداختیم. در ابتدا خجالتیبودن و استرس را تعریف کرده و سپس به سراغ ارتباط این دو رفتیم. خجالتیبودن به معنی ترس و نگرانی از قضاوت منفی دیگران است. ترس و استرس و نگرانی احساسات اجتنابناپذیری هستند که حین تجربه خجالت، تجربه میشوند. میان خجالت و استرس رابطهای دوطرفه برقرار است و هر کدام میتوانند باعث افزایش دیگری شوند. تاثیر خجالتی بودن بر افزایش استرس گاه میتواند در موقعیتهای اجتماعی مختلف ما را دچار مشکل کند و ارتباطات ما را مختل کند.
منابع:
- https://www.apa.org
- https://www.verywellmind.com
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0193397318302818
- https://www.sciencedaily.com/releases
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0747563217304582
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0191886921002348
- https://scholar.google.com/
- https://scholar.google.com/scholar
یک قول: بعد از شهامت دیگر مثل قبل نخواهید بود!
بیش از 7 هزار نفر از مطالب دوره شهامت استفاده کردهاند تا خجولی و کمرویی خودشان را درمان کرده و دیگر اجازه ندهند کسی حقشان را زیر پا بگذارد!
روی تصویر زیر کلیک کنید و درباره این دوره بیشتر بدانید: