شکرگزاری؛ از علم تا شبه علم! (آیا شکرگزاری علمی است؟)

احتمالاً تاکنون بارها در رابطه با معجزات شکرگزاری شنیده‌اید. به کمتر کتابخانه‌ای می‌توان سر زد و کتاب «معجزه شکرگزاری» از راندا برن را ندید؛ اما آیا این کتاب علمی است؟

آیا شکرگزاری می‌تواند برای ما معجزه کند؟ اصلاً شکرگزاری چیست؟ آیا اثرات مثبتی دارد؟ ما در این مقاله به همه این سؤال‌ها می‌پردازیم. اگر شما هم در رابطه با شکرگزاری سؤال دارید و کنجکاو هستید، حتماً تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

شکرگزاری چیست؟

شکرگزاری (Gratitude) به معنی قدردان بودن بابت موهبت‌ها و شاخصه‌های مثبت زندگی است. اینکه ما بتوانیم نکات مثبت زندگی‌مان را ببینیم، به رسمیت بشناسیم و بابت آن‌ها قدردان باشیم.

زندگی پر از چالش‌ها و تاریکی‌های مختلف است و مغز ما نیز میل شدیدی به توجه به نکات منفی زندگی دارد. این موضوع اهمیت شکرگزاری و توجه به موهبت‌های زندگی را دوچندان می‌کند.

به همین خاطر می‌توان شکرگزاری را به عنوان یک قدم مثبت در جهت بهبود کیفیت زندگی معرفی کرد؛ اما بحث به اینجا ختم نمی‌شود.

شکرگزاری به عنوان علم

با یک سرچ کوتاه در ادبیات علمی شکرگزاری می‌توان فواید بسیار زیادی را برای شکرگزاری در مقالات علمی دید. از جمله مهم‌ترین این فایده‌ها می‌توان به بهبود کیفیت زندگی، افزایش حس خوشبختی، افزایش رضایت از زندگی و افزایش سلامت افراد اشاره کرد (1 و 2 و 3)

در واقع حس قدردانی باعث می‌شود که ما با آغوش بازتری به استقبال زندگی برویم، موهبت‌ها و نعمت‌های موجود در زندگی‌مان را ببینیم، خوش‌بین باشیم و در چاله بدبینی نیفتیم.

تا اینجای کار هم شکرگزاری فعالیتی کاملاً مفید و مثبت به نظر می‌رسد؛ اما حال وقت آن رسیده که جنبه‌های متفاوتی از شکرگزاری را بررسی کنیم.

شکرگزاری به عنوان شبه‌علم

 

همه مشکلات شکرگزاری از جایی شروع می‌شوند که ما از آن به عنوان یک «معجزه» نام می‌بریم. در واقع همه مشکلات از آنجایی شروع می‌شوند که ما انتظار داریم با شکرگزاری افکار، اعمال و زندگی‌مان را تغییر دهیم. به چند جمله زیر دقت کنید:

• با شکرگزاری زندگی خود را زیرورو کنید
• با شکرگزاری به همه خواسته‌های خود برسید
• با شکرگزاری هدیه‌های کائنات را راهی زندگی خود کنید
• شکرگزاری کنید تا به شما داده شود

آنچه در همه جملات بالا مشخص است نوعی نگاه سطحی و ساده‌انگارانه نسبت به زندگی و همچنین شکرگزاری است. در واقع در اینجا شکرگزاری دیگر فعالیتی با اندازه اثر مشخص نیست، بلکه فعالیتی است که معجزه می‌کند و با انجام آن زندگی ما زیرورو می‌شود.

شکرگزاری و معامله با کائنات

 

 جنبه معجزه‌آسایی که توسط کتاب‌هایی مانند «معجزه شکرگزاری» به جامعه تزریق شده، باعث شده که بسیاری از افراد روزانه به دنبال نعمت‌های مختلف بگردند و هر روز در توییتر و اینستاگرام از جهان و کائنات تشکر کنند.

در این حالت نه‌تنها دیگر آن احساس عمیق قدردان بودن دیده نمی‌شود، بلکه هر چه که هست معامله و درخواست برای نعمت بیشتر است. در واقع در این حالت دیگر خبری از رضایت عمیق درونی نیست بلکه فرد در حال معامله با جهان، کائنات یا خدا است.

این موضوع در نهایت باعث می‌شود که افراد خیلی طوطی‌وار و مدام در حال شکرگزاری باشند؛ اما آیا واقعاً این موضوع باعث شادی و رضایت درونی آن‌ها می‌شود؟ آیا هر چه بیشتر شکرگزاری کنیم، خوشحال‌تریم؟

تعداد دفعات شکرگزاری و افزایش خوشبختی

سونیا لیوبومیرسکی که از پژوهشگران معروف و معتبر حوزه شادی و خوشبختی است در پژوهشی این موضوع را بررسی کرده است (4). او در یکی از آزمایش‌ها افراد را به سه گروه تقسیم کرده. از یک گروه خواسته شد که هفته‌ای سه بار شکرگزاری کند. از گروه دیگر خواسته شد که هفته‌ای یک‌بار شکرگزاری کند و از گروه سوم هم درخواست شد که اصلاً شکرگزاری نکنند.

این روند شش ماه ادامه پیدا کرد و پس از شش ماه میزان خوشبختی افراد سنجیده شد. نتایج نشان داد که از بین این سه گروه، گروهی که هفته‌ای یک بار شکرگزاری می‌کردند بیشترین میزان افزایش خوشبختی را داشتند. در واقع میزان افزایش خوشبختی آنان بیشتر از افرادی بود که هفته‌ای سه بار شکرگزاری می‌کردند.

این موضوع می‌تواند به ما یادآوری کند که لزوماً تعداد دفعات شکرگزاری اهمیت ندارد و ما نباید طوطی‌وار و با هدف دریافت نعمت‌های بیشتر مدام مشغول شکرگزاری باشیم.

شکرگزاری و نادیده گرفتن احساسات

یکی دیگر از مواردی که باعث آسیب‌زا بودن شکرگزاری می‌شود میل مبلغان این فعالیت بر نادیده گرفتن احساسات و افکار منفی است. در واقع این افراد وسواس شدیدی با نکات مثبت زندگی پیدا می‌کنند و مدام فقط به دنبال نکات مثبت‌اند.

این افراد متأسفانه احساسات و افکار آزاردهنده را مدام نادیده می‌گیرند و باور دارند که نباید به آنان توجه کرد. با این حال ما به خوبی می‌دانیم که احساسات و افکار ناخوشایند شدیداً نیازمند توجه و به رسمیت شناخته شدن هستند.

در غیر این صورت این افکار مدام ما را آزار می‌دهند و به سلامت روانی ما و کیفیت زندگی‌مان شدیداً آسیب می‌زنند.

سخن پایانی مقاله شکرگزاری

ما در این مقاله به بررسی جنبه‌های مختلف شکرگزاری پرداختیم. شکرگزاری فعالیتی مؤثر و مفید است که می‌تواند کمک زیادی به شادی و رضایت درونی ما کند. با این حال نگاه معجزه‌آسا به آن باعث شده که افراد زیادی در دام افراد سودجو بیفتند و به وقت و پول و سلامتی خود آسیب برسانند.

به همین خاطر ضروری است که شکرگزاری را نه به عنوان یک فعالیت معجزه‌آسا، بلکه به عنوان یک فعالیت معمولی و مفید ببینیم. البته درصورتی‌که همراه با حس قدردانی درونی باشد و طوطی‌وار انجام نشود.

مجموعه مقالات بیشتر از یک ذره بین را از دست ندهید!

در مورد موضوعات پرحاشیه که علم و شبه علم را به مبارزه‌ کشانده، مقالات جالبی تدارک دیده‌ایم که می‌توانید در لینک زیر، مطالعه کنید و لذت ببرید!

کامنت یادتان نرود…!

مجموعه مقالات بیشتر از یک ذره بین

 

منابع مهمی که در تهیه این مقاله از آن‌ها استفاده کرده‌ایم:

1:

منبع اول

2:

منبع دوم

3:

منبع سوم

4:

منبع چهارم

 

چگونه از خرافات و شبه‌علم در امان بمانیم؟

دوره فوق‌العاده علم و شبه‌علم که به صورت رایگان برایتان آماده کرده‌ایم، در زمینه آگاه‌سازی به‌شدت کمکتان خواهد کرد و ذهنتان را باز می‌کند. روی تصویر زیر کلیک کنید: