چطور مهارت های ارتباطی را در کودکمان پرورش دهیم؟ سوالی که ذهن بسیاری از پدر و مادرهای ما را مشغول خود کرده؛ حتی اگر شما هم فرزندی ندارید پیشنهاد میکنم تا پایان این مقاله همراه ما باشید تا نکاتی را در رابطه با فن بیان کودکان و نوجوانان بیاموزید.
دو متخصص گفتار درمانی و فن بیان در کودکان به نام های لوک و هالی، مهمان مقاله ما هستند. آنها با کودکان بسیاری برای تقویت فن بیانشان کار کرده اند. رایج ترین پرسشی که لوک و هالی با آن مواجه شده اند این است که چطور می شود مهارت های ارتباطی را در کوکان پرورش داد.
آنها طی این سالها، 10 توصیه مهم را در مورد فن بیان در کودکان طبقه بندی کرده اند. آنها معتقدند این توصیه ها توانایی فن بیان و گفتار صحیح را طوری درکودکان پرورش دهد که در بزرگسالی به خوبی صحبت کنند، تسلط بر گفتارشان داشته باشند و حتی سخنرانان درجه یکی از آنها ساخته شود.

زمان انتظار بدهید

بیشتر ما در مکالمات روزمره، حتی اجازه نمی دهیم حرف طرف مقابل تمام شود و بعد حرف بزنیم. اینطور نیست؟ حالا آقای لوک و خانم هالی به شما توصیه می کنند وقتی دارید با کودکتان حرف می زنید فرض کنید از او سوالی می پرسید. در این حالت حداقل بین 5 تا 10 ثانیه برای پاسخ او صبر کنید. کودک وقتی بلافاصله از او جواب بخواهید، کودک ممکن است دستپاچه یا مضطرب شود و این اضطراب با او تا بزرگسالی همراه شود. زمان دادن به کودک باعث می شود او آنچه را می‌خواهد بگوید آماده کند. این کار علاوه بر بهبود مهارت فن بیان کودکان می‌تواند در جلوگیری یا کاهش لکنت زبان در آنها مؤثر باشد.

لازم نیست مکررا اشتباهات او را تصحیح کنید

تصحیح مداوم کلمات کودک، نه تنها کلامش را بهبود نمی بخشد، بلکه احتمالاً تاثیرات نامطلوبی دارد. البته بعضی از کلمات مهم و پرکاربرد را تصحیح کنید، اما اگر کودکتان را مجبور کنید که صداها و همه واژه ها را درست تلفظ کند، مثل این است که به کسی که آشپزی بلد نیست، بگویید بهتر آشپزی کن. او هنوز یاد نگرفته که چگونه حرف بزند، بنابراین، با او صبورانه همراه شوید، عجله نکنید و نگران نباشید که فن بیان او خوب نشود. حتماً خوب خواهد شد.

با او مثل یک بزرگترها حرف بزنید

گاهی وقت ها که بچه ها کلمات را اشتباه می گویند، بزرگترها هم همین حرف ها را با لحن کودک بیان می کنند و گمان می کنند به این شکل کودک بهتر متوجه حرف ها می شود؛ اما این درست نیست. شما به حرف زدن عادی خودتان ادامه دهید. او به مرور سعی می کند خودش را با شما سازگار کند و فن بیانش را بهبود بخشد.

با او باید مثل بزرگسال حرف بزنید، اما همچنان در نظر داشته باشید که کودک است. صحبت با کودک نه به معنی استفاده از واژه‌های او، جوک ها و یا اطلاعات ناقصی است که او می داند؛ بلکه به معنی فرصت دادن، برقراری ارتباط چشمی و ارزش قائل شدن برای چیزی است که او می‌گوید.

کودک شما هم مثل تمام بچه ها، واژه هایی به کار می برد که برای شما گنگ و نامفهوم است؛ اما باز هم فرصت بدهید، حدس بزنید درباره‌ چه موضوعی دارد صحبت می‌کند و به او پاسخ بدهید، حتی اگر مطمئن نیستید درباره‌ چه صحبت می کند.

کودکانه حرف زدن با او (مثل الفاظی که پدر مادرها به کار می برند) اشکالی ندارد؛ اما بعد از 9 ماهگی او، این کلمات را محدودتر کنید.

مدل خوبی برایش باشید

الگوی صحبت کردن در اینجا منظور ماست. اگر میخواهید فن بیان کودکتان قوی شود و مهارت های ارتباطی اش توسعه پیدا کند، باید نشان دهید که خودتان این توانایی ها را دارید. قانون خوبی که می توانید برای بهبود این مهارت ها به کار ببرید این است که از سطح فکری بچه هایتان، بالاتر باشید.

تلویزیون را خاموش کنید

حتی اگر سرتان شلوغ است، شما پدر یا مادر فرزند هستید و باید بیشتر برایش وقت بگذارید. تلویزیون بد نیست. اتفاقا به مهارت های ارتباطی و تخیلی کودک کمک می کند؛ اما تاثیر شما بیشتر از تلویزیون دیدن مداوم کودکان است.

هرچه زمان کمتری تلویزیون را روشن نگه دارید، کودکتان هم کمتر انتظار دارد تلویزیون روشن باشد.

دانلود رایگان فیلم چگونه تمرینات فن بیان را انجام دهیم؟

بخوانید، بخوانید، بخوانید

منظور از خواندن در اینجا فقط کتاب نیست. برای کودکان نوشته های پشت گندم صبحانه اش را بخوانید، نوشته های روی لباسش را بخوانید یا ترجمه کنید، تابلوهای هر خیابان را بخوانید و تیتر مجلات و روزنامه ها را بخوانید. هرچه کودک شما بیشتر در معرض صداها و ساختارهای زبانی قرار بگیرد، زودتر یاد می گیرد که آنها را درک کند.

موقع خواندن کتاب لزومی ندارد کلمه به کلمه برایش بخوانید. به جای آن به تصاویر کتاب نگاهی بیندازید و درباره اش خودتان داستان بگویید. مثلاً وقتی کتاب «حسنی» را می خوانید بگویید: «حسنی نگو یه دسته گل!» یا بگویید: «حسنی با دوچرخه به مدرسه میره!»

با این کار:

1- کودک یاد می گیرد که از تخیلش بهره بگیرد.

2- مهارت‌های زبانی خود را تقویت می کند.

سعی کنید هر روز حداقل یک قسمت از یک کتاب را برایش بخوانید.

مثلاً برای اینکه کتاب خواندن عادت شود، هر روز قبل از چرت نیم روزی یا قبل از خواب شبانه، برایش کتاب بخوانید.

سوالات پایان باز بپرسید

پرسیدن سوالات زیاد و رگباری از بچه، مهارت های زبانی او را تقویت نمی کند. فقط گیجش می کنید!

شما یک مدل یا الگو برای بچه اید نه یک مراقب امتحانی.

«سوالات پایان باز» سوالاتی هستند که می‌توانند با عبارات مختلف پاسخ داده شوند، نه فقط «بله» یا «خیر». تفکر استدلالی را با این روش به کودکان یاد بدهید.

مثلا به چند نمونه از سوالات توجه کنید:

سوال: رفتی فروشگاه؟ (اشتباه)

سوال پایان باز: کجا رفتی؟ چی دیدی؟ (صحیح)
سوال: این کتاب خوب بود؟ (اشتباه)

سوال پایان باز: چه چیزی توی کتاب بود که دوستش داشتی؟ دوست داشتی داستان چه شکلی تموم بشه؟ (صحیح)

واژه ها را تکرار کنید

وقتی فرزندتان هنوز کوچک است، کلمات را برای او تکرار کنید.

آنها قبل شروع گفتن صداها و واژه ها، حداقل 100 مرتبه باید آنها را بشنوند. تعداد دفعات استفاده از یک واژه را محدود نکنید.

با تکرار کلمات، به کودکان در تقویت مهارت‌های ارتباطی کمک کنید.

نتیجه گیری کنید، پیامدها را توضیح دهید

هرچه زودتر این مفهوم را به فرزند خود یاد بدهید، بهتر است.

این به معنی تنبیه کودک دو ساله نیست، اما وقتی اتفاقی می‌افتد یا او کار بدی انجام می دهد، باید بفهمد که چرا اینکار را انجام داده است.

درک این کار توسط کودک، صبر زیادی میخواهد، اما در بلند مدت تأثیر خوبی دارد و نیازی به تأکید نیست، زیرا به تقویت مهارت های استدلالی هم کمک می‌کند.

مثالی برای کودکان کوچک

کودک روی صندلی ایستاده است. ناگهان می افتد و گریه می کند.

پدر یا مادر می توانند از این عبارات استفاده کنند: «افتادی» یا «آسیب دیدی»، «نباید روی صندلی بایستی».

مثالی برای کودکان بزرگتر

فرزندتان به شما نگفته کجا می‌رود.

پدر یا مادر می توانند بگوید: «اگر اتفاقی برات بیفته و من ندونم کجایی، به نظرت چی میشه؟»

به‌خاطر داشته باشید که این کار را باید به صورت مثبت انجام دهید.

مثال:

بچه شما، به حرف شما گوش کرده و اتاقش را تمیز کرده است.

پدر یا مادر می توانند بگویند: «ممنون که اتاقت را مرتب کردی، امروز میتونی با دوستات بیشتر بازی کنی، چون کاری که از تو خواستم را انجام دادی.»

کودکتان را به خاطر حرف زدن تشویق کنید

در این مورد هم حتماً باید تعادل را حفظ کنید و زیاده روی نکنید.

اینطور نباشد که بعد از هر حرفی که کودک زد، تشویق شود. به او بگویید خیلی خوب حرف می زند اما تنها در ازای پیشرفت هایش تشویقش کنید.

بین تعریف ها باید وقفه بیفتد. حداقل چند بار در طول روز این موضوع را به او بگویید. وقتی کوچکتر هستند، بیشتر تعریف کنید.

مثال برای کودکان کوچک
وقتی چیزی را با نام درستش صدا می کند، بگویید: «چه خوب گفتی» یا «درست است، این همان … است» یا «خیلی خوب صحبت می کنی عزیزم.»

برای کودکان بزرگ‌تر

وقتی کلمه جدیدی را به‌کار می برد که دوست داشتید بگوید، باید از او تعریف کنید. مثلاً بگویید: «اوه! آفرین! ببین از چه کلمه ای استفاده کردی!»

وقتی مسئله ای را خودش به تنهایی حل می کند یا می بینید جمله ای سخت و پیچیده از نظر گرامری را به زبان آورده، با گفتن این جملات او را حمایت کنید:

«تو تنهایی این مسئله رو حل کردی.»

«از اینکه اینجوری انجامش دادی خیلی خوشم اومد.»

«جمله ت فوق العاده بود.»

پنجمین دوره فن بیان نوجوانان از دوم آبان ماه، چهارشنبه ها آغاز می گردد برای کسب اطلاعات بیشتر همین حالا کلیک کنید.