مدیریت تعارض با تکنیک برنده-برنده
مدیریت تعارض و یا کلمه تعارض برای اکثر افراد بار معنایی منفی دارد.
اعتقاد بسیاری از افراد این است که تعارض پدیده‌ای مخرب و منفی است و اگر این بلای آسمانی در مسیر زندگی آنها فرود آمده است
به علت بدشانسی او و یا بی‌لیاقتی، تنبلی، درک پایین، بی‌منطقی و خودخواهی دیگران است.
علت این طرز تفکر این است که اغلب ما ترجیح می‌دهیم که با یکدیگر موافق باشیم و هیچ‌گاه دوست نداریم که نظرات و یا دیدگاه‌های مخالفمان را دریافت کنیم. اگرچه بیشتر اوقات این‌چنین است.
فرزند، همسر، دوست و یا همکارمان رفتاری دارد که به نظر ما صحیح نیست. آنها کارها و یا حرف‌هایی می‌زنند که مخالف فکر ماست و خواسته‌های آنها با خواسته‌های ما تفاوت دارد.
بنابراین همیشه سعی می‌کنیم که از تعارضات دوری کنیم و هنگام برخورد با آنها عصبانی و خشمگین می‌شویم و یا مدام با قهر کردن و یا خودخوری کردن با آن روبه‌رو می‌شویم.
درک اینکه تعارضات چگونه به وجود می آیند و شناخت ابزارهایی جهت حل و مدیریت تعارضات به شما کمک می‌کند تا زندگی بهتری داشته باشید.
تعارض چیست؟
ما انسان هستیم و زندگی ما بر اساس ارتباط با دیگران شکل می‌گیرد.
هر فردی به‌محض ورود به این دنیا در ارتباط با دیگران است و با دیگران دچار تعارض می‌شود.
شاید شنیدن چنین حرفی برایتان عجیب باشد درصورتی‌که همین‌طور است.
اگر تاکنون نوزادان را دیده باشید منظورم را درک می‌کنید. پدر و مادر تمام سعی خود را می‌کنند که بچه بخوابد اما او نمی‌خوابد و مدام گریه می‌کند.
این یک تعارض است!
خواسته پدر و مادر با خواسته و یا شاید نیاز کودک تفاوت دارد. ممکن است نوزاد گرسنه باشد،ممکن است دلش درد کند و یا دلایل دیگری داشته باشد که من واقعاً دلایلش را نمی‌دانم اما او نمی‌خواهد بخوابد و پدر و مادر را بیچاره می‌کند.
با این‌حال اکثر والدین مدیریت این تعارض را به‌خوبی می‌دانند و یا سعی می‌کنند که آن را یاد بگیرند. بنابراین تمام تلاش خود را می‌کنند که فرزند خود را آرام کنند و خواسته او را برآورده سازند.
آنها او را بغل می‌کنند، در خانه راه می‌روند، به فرزندشان محبت می‌کنند و حاضرند هر کاری بکنند تا او بخوابد حتی به این قیمت که تا صبح در کنار او بیدار بمانند.
نمونه‌های رایج تعارض
- فرزند ما درس نمی‌خواند و ما مدام دچار درگیری هستیم
- همسرمان کارهایی می‌کند که ما را عصبی می‌کند
- دستورات رئیس کاملاً خودخواهانه است
- خانواده‌ام مرا درک نمی‌کنند
- پدرم به‌اندازه کافی به من پول نمی‌دهد
- فرزندم به حرفم گوش نمی‌دهد
- من دوست دارم روز جمعه در منزل باشم درصورتی‌که همسرم می‌خواهد به دیدار خانواده‌اش برود
- همسرم دوست ندارد که من کفش پاشنه‌بلند بپوشم
و بی‌نهایت مثال‌های دیگری که در این مورد می‌توان گفت.
هنگام تعارض چه می‌کنیم؟
به محض گذر از دوران کودکی و شکل‌گیری ارتباطات بیشتر دچار تعارضات بیشتری می‌شویم.
خواسته‌هایی داریم که برای دیگران قابل‌قبول نیست و برای همین سعی می‌کنیم با روش مخصوص به خودمان آنها راحل کنیم.
- قهر می‌کنیم
- دعوا می‌کنیم
- به همدیگر توهین می‌کنیم
- و یا مرتب با دیگران ناسازگاری می‌کنیم
- وقتی نمی‌دانیم برخورد مناسب و کاربردی در این مواقع چیست ارتباط ضعیف‌تری را تجربه می‌کنیم و به‌مرور از زندگی ایده آل خود فاصله می‌گیریم.
زندگی ایده آل و بدون تعارض
همان‌طور که تا اینجا می‌دانیم تا زمانی که ما با انسان‌های دیگر در ارتباط هستیم دچار تعارض می‌شویم. تعارض پدیده‌ای کاملاً طبیعی
است و از بدو تولد بشر با او همراه است.
انسان‌ها :
- خواسته‌ها
- نیازها
- ارزش‌ها
- و باورهای متفاوتی دارند
و همین موضوع باعث می‌شود که هیچ دو انسانی پیدا نشود که 100 درصد شبیه هم‌فکر کنند.
درنتیجه هیچ زندگی بدون تعارض وجود نخواهد داشت.
ما می‌توانیم زندگی ایده آل خود را بسازیم بدون اینکه سعی کنیم تعارضات را نادیده بگیریم و یا یک زندگی بدون تعارض داشته باشیم.
برای داشتن ارتباطات بهتر با خانواده، همسر، همکاران و دیگران نکات زیر به شما کمک می‌کند تا از این پس تعارضات خود را بهتر مدیریت کنید و در هنگام مواجه با آنها دوستان و عزیزان خود را بهتر و موثر‌تر درک کنید.
در هنگام تعارض به دنبال چه باشیم؟
تا اینجا می‌دانید که حل تعارض یک مهارت است و هنگام رخ دادن مسئله‌ای که مخالف نظر ماست باید ببینید که به دنبال چه هستید.
- آیا می‌خواهید رابطه خود را خراب کنید و به هیچ طریقی از موضع خود کوتاه نخواهید آمد؟
- و یا اینکه علاوه برداشتن یک رابطه خوب با دیگران می‌خواهید مسئله خود را نیز حل کنید؟
اگر تصمیم گرفته‌اید که مسئله خود را حل کنید درحالی‌که رابطه خوبی با همکار، فرزند و اطرافیان خود داشته باشید، بهترین روش استفاده از تکنیک برنده-برنده است.
اگرچه روش‌های بی‌شماری برای حل مسئله وجود دارد اما استفاده از ابزارهای زیر به شما کمک می‌کند تا بتوانید در شرایط مختلف و با کمک خلاقیت خود به بهترین شکل مسائل خود را حل کنید.
برخی از ابزارهای موردنیاز جهت مدیریت تعارض
1- اولویت اول شما حفاظت از ارتباطتان است:
در تمام مراحل مهم‌ترین موضوع این است که از کیفیت رابطه شما کاسته نشود و این تعارضات نه‌تنها تأثیر منفی و مخربی بر روابط شما نگذارد بلکه برای شما آگاهی و شناخت بیشتری از اطرافیانتان ایجاد کند و کمک کند تا روابط شما محکم‌تر و بهتر شود.
همان‌طور که می‌دانید بعد از حل هر تعارض رابطه شما با دیگری بهتر و مستحکم‌تر خواهد شد زیرا شما شناخت بیشتری از نیازها و خواسته‌های دیگری به دست می‌آورید. درصورتی‌که اگر تعارض‌ها حل نشود روابط سردتر می‌شود و بین افراد فاصله بیشتری می‌افتد.
2- بر مسئله اصلی تمرکز کنید و نه بر شخص:
هیچ‌گاه موجودیت مسئله و فرد مقابلتان را یکی فرض نکنید.
برای مثال تصور کنید که با فرزندتان دچار تعارض شده‌اید به این دلیل که او درس نمی‌خواند.
باید بدانید که فرزند شما و درس نخواندن او دو موضوع جداگانه هستند. چالش به وجود آمده به دلیل بد بودن فرزند شما نیست بلکه چالش اصلی درس خواندن است و باید راه‌حلی برای آن پیدا شود. اگر بر فرزندتان تمرکز کنید نمی‌توانید به راه‌حل درستی دست پیدا کنید.
3- در ابتدا گوش دهید و سپس صحبت کنید:
برای حل مسئله در ابتدا باید نظرات طرف مقابل را بشنوید و بدانید که باورها و ارزش‌هایش چیست. این کار باید قبل از دفاع از نظرات خودتان انجام شود. اگر می‌خواهید فرزندتان به حرف شما گوش دهد و درس بخواند در ابتدا به صحبت‌های او گوش دهید.
- چه چیزی مانع درس خواندن او می‌شود.
- چرا ترجیح می‌دهد درس نخواند.
- چه‌کارهایی ازنظر او اولویت بالاتری دارند؟چرا؟
- به‌جای درس خواندن چه‌کاری انجام می‌دهد و این کار چه نقشی در زندگی آینده او دارد؟
- و درنهایت سعی کنید راه‌حلی پیدا کنید که هم او راضی باشد و هم شما.
آیا شما معمولاً شروع‌کننده تعارض هستید و یا دریافت‌کننده؟
شروع‌کننده تعارض:
• اگر شما شروع‌کننده تعارض هستید بدین‌صورت که موضوعی با خواسته شما در تضاد است در ابتدا به‌جای عصبانی شدن علت ناراحتی خود را مشخص کنید.
• مشکل را به‌صورت خلاصه و واضح به‌طرف مقابل توضیح دهید. وقتی‌که کار x را انجام می‌دهی، y اتفاق می‌افتد و باعث می‌شود من احساس z داشته باشم.
برای مثال وقتی‌که تو درس نمی‌خوانی و به‌جایش با تبلت بازی می‌کنی من احساس می‌کنم که این‌جوری نمی‌توانی به انسان
موفقی تبدیل بشوی و به خواسته‌هایت برسی.
• از قضاوت کردن او دست‌بردارید و سعی نکنید که رفتار او را قضاوت و تفسیر کنید.
دریافت‌کننده تعارض:
- اگر شما دریافت‌کننده تعارض هستید سعی کنید که به حرف طرف مقابل توجه کنید و نگرانی‌های او را بشنوید.
- قسمت‌هایی از صحبت‌های او را تائید کنید تا نشان دهید که تمایل دارید این تعارض را مدیریت کنید.
- نظر او را بپرسید و سعی کنید با پرسیدن سؤالاتی درک بهتری از موضوع به دست آورید تا بتوانید از روش برنده-برنده مسئله خود را حل کنید.
تکنیک مدیریت تعارض به روش برنده-برنده
- برای مدیریت تعارض صحبت خود را با سرزنش، توهین، انتقاد و یا تحقیر شروع نکنید. با لحنی آرام گفت‌وگو را آغاز کنید
برای مثال وقتی در حال صحبت با فرزندتان هستید و مسئله اصلی درس
خواندن است مطمئن شوید که صحبت را با لحنی صمیمی شروع کرده باشید.
- باید بدانید که ریشه اصلی تعارض شما چیه و برای کشف این موضوع باید بدانید که چه علایق و یا ارزش‌هایی این اختلافات را به وجود آورده است. پس باید اطلاعات کافی درباره خودتان و طرف مقابل به دست آورید.
مشخص کنید که ریشه اصلی این تعارض چیست.
آیا شما احساس می‌کنید که برای موفقیت باید بیشتر تلاش کند درحالی‌که به نظر او موفقیت فقط به درس خواندن نیست و احساس می‌کند که ورزش هم جزئی از موفقیت او به‌حساب می‌آید؟
به دنبال موانع درس خواندن باشید و مشخص کنید او چه چیزهایی را به درس خواندن ترجیح می‌دهد.
- نگرانی‌های دو طرف را بررسی کنید. مطمئن شوید که هر دو نفر درک کاملی از نگرانی‌های همدیگر پیداکرده‌اند و متوجه ریشه مسئله شده‌اند.
نگرانی های او را به صورت کامل بررسی کنید و مطمئن شوید که درک کاملی از موانع درس خواندن و ارزش‌های او بدست آورده‌اید. درک او و همدلی کردن با او احساس خوبی ایجاد می‌کند و فرزند شما متوجه می‌شود که شما برای او و ارزش‌هایش احترام قائل هستید.
سپس نگرانی‌های خود را مطرح کنید و مطمئن شوید که او نیز شما را درک می‌کند.
- مهم‌ترین قسمت مدیریت تعارض پیدا کردن درک متقابل از شرایط موجود است. وقتی‌که توانستید همدیگر را درک کنید باید راه‌حلی برای مسئله خود پیدا کنید.
- ازآنجاکه ما در حال استفاده از تکنیک برد-برد هستیم نیاز به راه‌حلی داریم که هر دو طرف برنده شوند. بنابراین گاهی لازم است کمی از خواسته‌های خود کوتاه آمده و با همدیگر کنار بیاییم به صورتی که دو نفر برنده باشند و هر دو طرف احساس خوبی داشته باشند.
پیاده‌سازی و اجرا در زندگی
مدیریت تعارض یک مهارت است و نیاز هست که آن را تمرین کنید تا بتوانید آن را در زندگی خود پیاده‌سازی کنید. سؤالات زیر به شما کمک خواهد کرد تا بتوانید نقشه راهی برای خود ترسیم کنید و به کمک آن مسیر زندگی خود را آسان‌تر طی کنید.
به سؤالات زیر فکر کنید و پاسخ هر سؤال را برای خود یادداشت کنید.
- تاکنون هنگام مواجه با تعارض از چه روشی استفاده می‌کردید؟
- ازاین‌پس تعارضات خود را چگونه مدیریت خواهید کرد؟
- آیا اکثر اوقات شما شروع‌کننده تعارض هستید و یا دریافت‌کننده؟ فکر می‌کنید چرا این‌گونه است؟
- برای پیاده‌سازی سبک‌های مدیریت تعارض در زندگی‌تان به چه آموزش‌های بیشتری نیاز دارید؟
- قدم بعدی شما چیست؟
