9 بازی عالی و کم خرج و نابغه شدن فرزندان شما! (بازی فکری کودکان)

سخت است در دوران حکمرانی مطلق موبایل و بازی‌های مجازی و آنلاین، کاری کنیم تا کودکانمان به بازی‌های سنتی روی بیاورند. اگرچه بازی‌های مجازی یا بازی‌های موبایل هم می‌توانند مفید باشند و ذهن کودکان ما را تقویت کنند و رشد دهند، اما بازی‌هایی که می‌توانند برای ساعتی هم که شده آن‌ها را از دنیای مجازی بیرون بکشد و به دنیای واقعیت بیاورد، برای ذهن و حافظه کودکان بسیار مفید است.

چرا بازی‌های فیزیکی و غیرمَجازی بهتر از بازی‌های مجازی است؟

حتماً شما هم کودکانی را دیده‌اید که بیشتر وقت خود را به انجام بازی‌هایی مثل کلش آو کلنز می‌گذرانند. به جز آسیب‌های چشمی، اغلب بازی‌های موبایلی باعث می‌شوند کودک ما از جمع همسالان خود فاصله بگیرد و فرصت کمتری برای یادگیری مهارت‌های اجتماعی داشته باشد. در نتیجه احتمال انزوای او بیشتر خواهد شد.

همچنین انجام بازی‌های تمام مجازی، می‌تواند آسیب‌های دیگری از جمله مشکلات اسکلتی عضلانی، چاقی، میگرن، اختلالات خواب، اختلالات تغذیه و در نهایت اعتیاد به موبایل شود. (به مقاله مراجعه کنید)

بازی فکری کودکان چه خوبی‌هایی دارند؟

بازی کردن یکی از مهم‌ترین راه‌های پرورش هوش و خلاقیت کودکان است. بازی نیاز مبرمی برای کودکان است. کودکان باید بازی کنند تا خلاق‌تر شوند و توانایی‌های زیادی از جمله توانایی حل مسئله، تصمیم گیری و یا طرز فکر درست را یاد بگیرند.

کودکانی که بیشتر بازی می‌کنند، بدون تردید از نظر ذهنی آمادگی بیشتری برای یادگیری خواهند داشت.

شاید بتوانیم این تعبیر را به کار ببریم که:
شغل کودکان بازی کردن است!

کودکان به وسیله اسباب‌بازی‌هایشان دنیای اطراف خود را می‌شناسند و با آن‌ها بزرگ می‌شوند؛ بازی کردن به کودکان اجازه می‌دهد تا از خلاقیتشان برای رشد تخیل، افزایش قدرت فیزیکی و مهارت‌های احساسی خود استفاده کنند.
یکی از ویژگی‌های اسباب‌بازی‌های فکری خوب این است که در کنار سرگرم کردن بتوانند در رشد ذهنی کودکان نقش مثبتی ایفا کنند.

همچنین بازی‌های فکری می‌توانند باعث ایجاد یا بهبود مهارت‌های زیر شوند:
تقویت حافظه کودکان
بهبود قدرت تخیل کودکان
افزایش قدرت تمرکز کودکان
افزایش خلاقیت حل مسائل کودکان
پرورش تفکر نقادانه و تحلیلگرانه کودکان
هماهنگی بیشتر بین عصب و عضلات کودکان
رشد مهارت‌های اجتماعی و شناختی کودکان

در این مقاله …

در این مقاله قصد داریم چند بازی فکری کودکان معرفی کنیم که نه تنها پول اضافه‌ای از جیب شما خارج نمی‌کنند بلکه می‌توانند فرزند شما را باهوش‌تر و خلاق‌تر کنند و آن‌ها را با دنیای واقعی بیشتر انس دهد.

بازی اول: همان خاله بازی خودمان! 

کودکان می‌توانند نقش‌های بی شماری بر عهده بگیرند.

از شغل‌های مختلف تا نسبت‌های فامیلی متفاوت.

فرقی نمی‌کند معلم، پزشک، پرستار یا جادوگر بد در مقابل دختر مهربان باشد.

بازی کردن نقش‌های مختلف یا «خاله‌بازی خودمان»، راه خوبی برای پرورش خلاقیت و تخیل کودکان است.

این بازی همچنین در شکل‌گیری اصول اخلاقی در کودک اثرات خوبی دارد. کودک می‌تواند موقعیت‌های مختلف اجتماعی را در بازی تجربه کند و سپس بر مبنای تجربه‌اش در واقعیت عمل کند.

در مورد خاله بازی…

در خاله بازی، کودکان نقش بزرگ‌ترها را بازی می‌کنند. در این بازی‌ها از اسباب‌بازی‌هایی مانند عروسک، خانه عروسکی، لوازم خانه کودکانه، لوازم آشپزی کودکانه و چادرها و خانه‌های کوچک کودکانه استفاده می‌شود. اگر کودک شما این وسایل را ندارد،‌ می‌توانید از وسایل مختلف دیگر مثل بالش، ملاقه و یا وسایل دیگر استفاده کنید.

 گاهی خاله بازی با پهن کردن قالیچه در فضای باز انجام می‌شود.

این بازی در فرهنگ عامه یک بازی دخترانه شمرده می‌شود اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد که اگر کودکان در محیط‌هایی آزاد مانند مهدکودک، بدون اجبار برای بازی کردن با اسباب‌بازی‌های دخترانه یا پسرانه بازی کنند، همه آن‌ها اسباب‌بازی‌هایشان را به صورت تصادفی انتخاب می‌کنند، نه بر اساس جنسیت و به انجام همه بازی‌ها می‌پردازند. در حالی که پس از سه سالگی، با مطرح شدن جنسیت برای کودک و تحت تأثیر جامعه اطرافش، به بازی‌های به اصطلاح دخترانه یا پسرانه گرایش پیدا می‌کند و نزدیک به هشتاد درصد دختران پس از این سن با عروسک و لوازم آشپزخانه بازی می‌کنند.

بازی دوم: رقص مجسمه

رقص مجسمه یک بازی معروف در دنیاست و به انگلیسی Stop dance نام دارد.

 استپ رقص را گاهی بزرگ‌ترها هم انجام می‌دهند.

این بازی یک بازی تفریحی چند نفره برای کودکان در بریتانیا هم هست.

روش بازی

روش بازی به این شکل است که داور آهنگی را پخش می‌کند و بازیکنان می‌رقصند. زمانی که داور آهنگ را قطع می‌کند بازیکنان باید بایستند و از جایشان تکان نخورند. آخرین نفر که می‌ایستد باید دیگر بازیکنان را با شکلک در آوردن بخنداند تا بسوزند. بازی به همین روال ادامه پیدا می‌کند.

همچنین می‌توانید با جمله آهنگین «ما، ما، مجسمانه. به حالت…» وضعیتی را مثل خوابیدن یا مثلاً مسواک‌زدن اعلام کنید. کودکان باید آن وضعیت را به حالت پانتومیم اجرا کنند تا وقتی که شما پیام ایست بدهید.

سپس همه باید بی‌حرکت بمانند. اینجا هم هر کس زودتر تکان بخورد بازنده است. این بازی به‌شکل گروهی جذاب‌تر است.

یکی از مهم‌ترین مزایای این بازی این است که در هرجایی می‌توانیم انجامش دهیم. این بازی به تقویت قوه‌ی تخیل کودکان کمک خواهد کرد.

بازی سوم: پیدا کردن چیزها

برای انجام این بازی کافی است کارت‌هایی عکس‌دار داشته باشید که با وسایل محیط اطراف کودک مطابقت کند.

فرقی نمی‌کند در خانه، پارک یا مدرسه باشید. مثلاً ده کارت عکس دار از این وسایل داشته باشید:

توپ – خودکار – لیوان – کتاب – قاب – ساعت – کاغذ – کنترل تلویزیون – قاشق – کلید

 به کودکتان عکس مثلاً ‌کلید را نشان بدهید و از او بخواهید آن را پیدا کند. با این بازی تلفظ را به کودک یاد می‌دهید، توانایی شناخت اشیا و نیز توانایی‌های ادراکی او را نیز تقویت می‌کنید و او می‌تواند توانایی حل مسئله‌اش را هم تقویت کند.

بازی چهارم: داستان ساختن!

شما می‌تواند روی بیست برگه مختلف نام بیست شی را بنویسید. سپس از کودک بخواهید سه تا از آنها را به تصادف انتخاب کند. کودک باید با این 4 کلمه‌ای که انتخاب کرده، یک داستان برای شما تعریف کند. ممکن است این داستان بی مفهوم و بی معنی باشد. اما هیچ اشکالی ندارد. همین بازی ساده می‌تواند به شدت به توانایی‌های کلامی کودکان کمک کند.

همچنین می‌توانید بازی «مکعب قصه گو» را از اسباب بازی و لوازم التحریر فروشی‌ها تهیه کنید. این بازی شامل چندین تاس است که روی هروجه آن یک شکل هست. کودک با 4 بار تاس ریختن، باید بتواند یک داستان با کلمات سرهم کند و برای شما بگوید.

بازی پنجم: فکر بکر!

این یک بازی قدیمی است که احتمالاً همه شما دستکم یک‌بار طعم لذت‌بخش آن را چشیده‌اید.

بازی «فکر بکر» یا «فکر برتر» یک بازی فکری کلاسیک و محبوب در میان والدین و کودکان است.

یادگیری این بازی بسیار ساده است؛ حریف 5 مهر رنگی (یا در برخی از نسخه‌های این بازی 4 تا!) را به با ترتیبی دلخواه پشت یک دیوار مخصوص پنهان می‌کند، حالا شما باید در 12 مرحله بتوانید چینش دقیق مهره‌ها را حدس بزنید.

 بعد از هر بار حدس زدن، حریفتان به وسیله مهرهای سیاه‌وسفید شما را راهنمایی می‌کند. رنگ سیاه یعنی مهره‌ای که انتخاب کردید در پشت دیوار وجود ندارد و باید رنگ‌های دیگری را امتحان کنید؛ رنگ سفید هم یعنی این مهره در پشت دیوار وجود دارد اما جایش باید تغییر کند.

«فکر بکر» یک بازی فکری کودکان و یک نوع بازی استراتژیک است که برای افزایش قدرت تحلیل و ذهن‌خوانی کودکان بسیار مناسب است.

این بازی احتمالاً نباید قیمت بیش از 20 تا 30 هزار تومان داشته باشد.

بازی ششم: برج هیجان (Jenga)

«جنگا» یکی از مشهورترین بازی‌های سبک «مهمانی» در جهان است.

در این بازی شما باید با بلوک‌های چوبی یک برج 18 طبقه بسازید. هر طبقه از سه بلوک تشکیل شده و باید آن‌ها را یک ردیف افقی و یک ردیف عمودی بچیند.

فردی که برج را چیده شروع کننده بازی است.

هر بازیکن در هر نوبت فقط می‌تواند یک بلوک را خارج کند؛ اما این کار شروطی هم دارد:

1- تنها از یک دستش استفاده کند.
2- بلوک انتخاب شده جزء دو ردیف بالای برج نباشد.

هر بازیکنی که باعث ریزش برج شود بازی را باخته است و باید برج را دوباره بچیند!

این هم یک آمار جالب در مورد جنگا: تاکنون 50 میلیون بازی جنگا فروخته‌ شده است که از 2.7 میلیارد بلوک جنگا تشکیل‌ شده‌اند!

بازی هفتم: مکعب روبیک

مکعب روبیک، پرفروش‌ترین اسباب بازی جهان با 350٫000٫000 عدد است. احتمالاً همه شما با این بازی آشنا هستید. از عجایب شگفت انگیز این بازی همین بس که گفته می‌شود این مکعب دارای 43 تریلیون جایگشت (تعداد ترکیب‌های ممکن برای موقعیت رنگ‌ها) است.

بازی هشتم: پنتابال

پنتابال در سال 2004 در کشور سوئد طراحی شد.

این بازی در عین سادگی، پیچیده و عمیق است و این قدرت را دارد که با حرکاتی ساده ذهن را بچرخاند و با تأثیر بر قشر پیشانی و آهیانه‌ای مغز توانایی تصمیم‌گیری، تفکر منطقی، تحلیل وضعیت و حل مسئله را افزایش دهد.

این بازی با یک صفحه خالی که شامل 4 صفحه کوچک‌تر است و قابل چرخش است شروع می‌شود.

هر بازیکن یک رنگ را انتخاب کرده و در صفحه قرار می‌دهد و بعد از آن باید یکی از 4 صفحه کوچک بازی را به سمت راست یا چپ به اندازه 90 درجه بچرخاند. برنده بازی نخستین کسی است که بتواند 5 مهره همرنگ خود را در یک ردیف عمودی، افقی یا مورب پشت سر هم قرار دهد. این بازی در مدت کوتاهی که ابداع شده نظر بسیاری از مردم دنیا را به خود جلب کرده و اکنون رقابت‌های جهانی نیز دارد!

بازی نهم: ماز!

مازها یکی از بهترین ابزارها برای تقویت قوه جهت‌یابی و تجسم فضایی کودکان هستند. البته برای هر سنی ماز خاصی وجود دارد و بعضی از مازها حتی برای بزرگسالان هم گیج‌کننده‌اند. پس بهتر است حواستان موقع بازی به این نکته باشد.

شما می‌توانید مازها را از اینترنت دانلود و چاپ کنید. حتی می‌توانید خودتان هم رسم کنید. 

فعلاً این 9  بازی را داشته باشید تا در قسمت دوم که بعداً منتشر خواهد شد، بازی‌های فکری جالب دیگری را هم خدمت شما معرفی کنیم.

راستی، شما در کودکی‌تان چه بازی‌هایی انجام می‌دادید؟

در قسمت کامنت ها به ما اعلام کنید تا در بخش بعدی مقالات، از آن‌ها استفاده شود.

چند مقاله خوب در مورد پرورش هوش کودکان در سایت بیشتر از یک

در این لینک ها می توانید به مقالات رایگان و خوب در مورد پرورش هوش کودکان و نوجوانان دسترسی داشته باشید:

چند راهکار ساده برای افزایش هوش کلامی کودکان

10 راهکار برای افزایش خلاقیت در کودکان

راهکارهای افزایش عزت نفس کودکان

فن بیان کودکان ، تکنیک آموزش فن بیان کودکان ایرانی

تمرین تمرکز برای کودکان

و در انتها کارگاهی که ده‌ها کودک و نوجوان در آن آموزش‌هایی دیده‌اند که هرگز در مدارس به آنها آموزش نمی‌دهند و برای آینده‌شان بسیار ضروری است: روی لینک زیر کلیک کنید و بیشتر بخوانید: